Jak obliczyć rentowność firmy? Wskaźniki rentowności i sposoby na jej poprawę
Rentowność firmy to podstawowy wyznacznik, który określa skuteczność działań przedsiębiorstwa. Do jej pomiaru służą różne wskaźniki, które można obliczyć na podstawie wzorów matematycznych.
Poznaj definicje rentowności oraz progu rentowności przedsiębiorstwa. Dowiedz się, jakie wskaźniki służą do ich obliczania. Sprawdź, od jakich czynników zależy rentowność, dlaczego jest tak ważna i jak można ją poprawić w swojej firmie.
Czym jest rentowność firmy i dlaczego warto o nią dbać?
Rentowność firmy to parametr określający, jak efektywnie dane przedsiębiorstwo prowadzi swoją działalność i gospodaruje własnymi zasobami. Wskazuje jego zdolność do generowania zysków i optymalizowania kosztów. Rentowna firma osiąga nadwyżkę przychodów nad wydatkami. Dzięki temu prowadzenie działalności jest opłacalne pod względem finansowym.
Rentowność może być rozpatrywana na kilku poziomach:
- całej firmy,
- klientów i grup klientów,
- projektów i zleceń,
- rodzajów usług i kategorii produktowych.
Czynniki, od których zależy rentowność firmy
Rentowność przedsiębiorstwa zależy od wielu czynników. Do najważniejszych z nich zaliczają się:
- branża,
- wielkość firmy,
- cykl produkcyjny – rentowność zwykle jest wyższa w przypadku długiego cyklu produkcji niż krótkiego,
- liczba sprzedawanych produktów lub oferowanych usług,
- koszty wytworzenia produktów,
- strategia cenowa i marketingowa,
- całkowity poziom kosztów,
- struktura kosztów stałych i zmiennych,
- koniunktura gospodarcza,
- sposoby finansowania inwestycji,
- polityka podatkowa firmy,
- struktura asortymentu sprzedaży.
Dlaczego warto analizować rentowność firmy?
Ocena rentowności firmy jest ważna dla każdego przedsiębiorcy, ponieważ pomaga skutecznie i efektywnie zarządzać biznesem. Dzięki niej można sprawdzić, czy podejmowane przez przedsiębiorstwo działania są opłacalne i przynoszą pożądane zyski. Analiza rentowności wspiera procesy planowania i prognozowania rozwoju firmy. Pozwala dostrzec popełniane błędy w zarządzaniu, niezwłocznie je skorygować i skoncentrować się na najbardziej dochodowych obszarach działalności.
Czym jest próg rentowności?
Próg rentowności to parametr określający punkt graniczny, w którym osiągane przez firmę przychody pokrywają zmienne i stałe koszty prowadzenia działalności. Wskazuje sytuację, kiedy firma osiąga zerowy wynik finansowy – nie występują wtedy żadne straty ani zyski.
Oblicza się go z uwzględnieniem podziału na:
- koszty zmienne – zmieniają się (rosną lub spadają) w zależności od wielkości produkcji (np. zakup materiałów czy zużycie energii),
- koszty stałe – nie zależą od wielkości produkcji i są ponoszone nawet w okresach przestojów w działalności – (np. opłaty czynszowe, raty kredytu i leasingu, odpisy amortyzacyjne czy ubezpieczenia).
Próg rentowności można wyrażać w sposób ilościowy, wartościowy lub procentowy. Próg ilościowy wskazuje liczbę sztuk danego produktu, którą firma musi sprzedać, aby nie ponosić strat finansowych. Wartościowy próg rentowności określa kwotową wartość sprzedaży danego produktu lub usługi, która pozwoli firmie uniknąć strat. Próg procentowy pokazuje natomiast, jaka część prognozowanego zapotrzebowania na produkty lub usługi umożliwi zrównoważenie kosztów z przychodami.
Jak obliczyć próg rentowności?
Aby obliczyć próg rentowności, należy posłużyć się jednym z poniższych wzorów:
- ilościowy próg rentowności = (koszty stałe) / (cena – koszt jednostkowy zmienny) albo koszty stałe / marża jednostkowa,
- wartościowy próg rentowności = próg ilościowy x cena albo (koszty stałe / marża jednostkowa) x cena,
- procentowy próg rentowności = próg ilościowy / przewidywany popyt x 100%.
Wskaźniki rentowności firmy
Ocena rentowności firmy powinna zostać oparta na informacjach z przygotowanego przez nią sprawozdania finansowego, w tym zwłaszcza z rachunku zysków i strat, bilansu oraz rachunku przepływów pieniężnych. O poziomie opłacalności danego przedsiębiorstwa decyduje osiągnięty zysk netto (dodatnia różnica między przychodami a kosztami) lub zysk operacyjny (dodatnia różnica między przychodami a kosztami podstawowej działalności firmy).
Analiza rentowności uwzględnia osiągnięte wyniki finansowe oraz poniesione w tym celu nakłady. Wskaźniki rentowności mogą być porównywane w obrębie własnego przedsiębiorstwa – np. na przełomie miesięcy, kwartałów lub lat. Można również zestawiać wyniki z konkurencyjnymi podmiotami z danej branży. Powinny być to firmy o podobnej charakterystyce, np. pod względem wielkości czy asortymentu.
Wskaźnik rentowności kapitału własnego (ROE)
Wskaźnik ten pozwala zmierzyć procentowy zysk (stopę zwrotu z inwestycji), który przypada na własny kapitał przedsiębiorstwa. Wysoka wartość tego wskaźnika wiąże się z uzyskaniem sporych nadwyżek finansowych i umożliwia wypłatę dywidend. Jeśli firma skorzysta z zewnętrznych źródeł finansowania inwestycji, pozwoli jej to zwiększyć ROE.
ROE = (zysk netto / kapitał własny) x 100%
Wskaźnik rentowności aktywów (ROA)
Określa procentowy stosunek osiągniętego przez firmę zysku netto do wartości jej majątku – aktywów trwałych i obrotowych. Wskaźnik ten pozwala sprawdzić, jak efektywnie przedsiębiorstwo wykorzystuje swoje zasoby majątkowe, w tym maszyny, nieruchomości, komputery czy wartości niematerialne i prawne. Im wyższa wartość ROA, tym stabilniejsza jest sytuacja finansowa firmy. Dlatego wskaźnik ten oceniają banki przed udzieleniem kredytu.
Wskaźnik rentowności sprzedaży (ROS)
Wskaźnik pozwalający wyliczyć rentowność netto, czyli procentowy udział zysku w przychodach ze sprzedaży po odliczeniu wszystkich kosztów i zapłaceniu podatków. Obniżenie wartości tego parametru sygnalizuje, że w celu osiągnięcia określonej marży firma musi zwiększyć sprzedaż produktów lub usług.
ROS = (zysk netto / przychody ze sprzedaży) x 100%
Wskaźnik rentowności inwestycji (ROI)
Określa rentowność zaangażowanego przez firmę kapitału bez względu na źródła, z jakich on pochodzi. Wskazuje stopę zwrotu z nakładów inwestycyjnych. Jeśli ROI znacznie przewyższa koszty zewnętrznego finansowania, firma może skalować biznes bez dysponowania dużym kapitałem własnym.
ROI = (zysk operacyjny opodatkowany / całkowite nakłady inwestycyjne) x 100%
Jak poprawić rentowność firmy?
O rentowność firmy warto dbać od jak najwcześniejszego etapu – najlepiej już na etapie pisania biznesplanu. Jeśli prowadzenie działalności zacznie być mało opłacalne, można wprowadzić następujące rozwiązania w celu poprawy rentowności:
- przeprowadzanie analiz rynku i badań marketingowych,
- redukowanie kosztów prowadzenia działalności,
- zmiana formy opodatkowania na korzystniejszą,
- inwestowanie w szkolenia pracowników,
- korzystanie z systemów telematycznych do zarządzania flotą,
- zwiększenie inwestycji w reklamę i marketing,
- zmiana polityki cenowej – zmniejszenie, zwiększenie cen lub ustalenie kilku wariantów wyceny,
- oferowanie dodatkowych usług do sprzedawanych produktów, np. serwisu,
- inwestycje w nowoczesne urządzenia, maszyny czy samochody,
- poszerzenie lub urozmaicenie oferty,
- outsourcing pracowniczy,
- automatyzacja procesów biznesowych.
