Jak napisać biznesplan? Przykład struktury i 10 praktycznych wskazówek

Planujesz własny biznes? Zanim podejmiesz konkretne decyzje dotyczące własnej działalności gospodarczej, przygotuj biznesplan. To dokument, który pozwala ocenić realność i opłacalność przedsięwzięcia biznesowego. Jego przygotowanie staje się niezbędne zwłaszcza w przypadku tych firm, które ubiegają się o wsparcie finansowe w postaci dotacji czy kredytu.

Z artykułu dowiesz się, jaki jest cel opracowania biznesplanu oraz w jaki sposób ułatwia on realizację planów przyszłego przedsiębiorcy. Sprawdź, jak należy tworzyć biznesplan i jakie elementy powinny znaleźć się w jego strukturze.

Co to jest biznesplan i w jakim celu warto go stworzyć, planując własny biznes?

Plan biznesowy to szczegółowa koncepcja, projekt planowanego przedsięwzięcia. Pełni rolę drogowskazu, który wskazuje firmie kierunki rozwoju, konkretne cele przedsiębiorstwa, środki i metody ich realizacji, a także harmonogram działań. Pozwala odpowiednio zaplanować strategię prowadzenia przedsiębiorstwa, zarządzania jego zasobami, finansowania, sprzedaży czy prowadzenia działań marketingowych. Opracowanie biznesplanu pomaga zidentyfikować potencjalne obszary ryzyka oraz sprzyja optymalizacji wydatków budżetowych. Przybliża również przedsiębiorcy obraz otoczenia konkurencyjnego.

Napisanie biznesplanu zwiększa szanse przedsiębiorcy na uzyskanie wsparcia finansowego, np. w formie kredytu bankowego, pożyczki czy bezzwrotnej dotacji ze środków unijnych lub publicznych. Przedsiębiorca dzięki jego opracowaniu może przekonać instytucje finansujące oraz inwestorów, że przedsięwzięcie zostało w kompleksowy sposób zaplanowane, a przez to ma spore szanse powodzenia na rynku. Stworzenie biznesplanu może poprzedzać nie tylko założenie firmy, lecz także np. wejście na nowe rynki zbytu, unowocześnienie produktu czy zmianę technologii produkcyjnej.

Jak napisać biznesplan?

Nie istnieje jeden uniwersalny wzór biznesplanu. Struktura tego dokumentu może być różna, chociażby w zależności od formalnych wymogów przedstawionych przez podmiot udzielający dotacji czy kredytu.

Można jednak wskazać najważniejsze elementy biznesplanu, które znajdują zastosowanie w każdej branży, bez względu na charakter przedsięwzięcia. 

Przykładowa struktura biznesplanu – podstawowe elementy

• wstęp/konkluzja – najważniejsze informacje na temat planowanego przedsięwzięcia. Napisanie konkluzji zazwyczaj stanowi finalny etap tworzenia biznesplanu,
• dane firmy i jej właścicieli – nazwa przedsiębiorstwa, adres siedziby, miejsce prowadzenia działalności, adres korespondencyjny, numer telefonu, numer rachunku bankowego,
• opis kompetencji zawodowych właścicieli i pracowników – np. wykształcenie, doświadczenie zawodowe, ukończone kursy i szkolenia, a także wszelkie umiejętności, które mogą być przydatne w celu realizacji biznesplanu,
• opis planowanego przedsięwzięcia – przedmiot, zakres i data rozpoczęcia działalności, nazwa firmy, forma prawna, forma opodatkowania, misja i wizja firmy, a także motywy skłaniające do jej założenia,
• opis produktów/usług – ogólna charakterystyka, cechy wyróżniające dany produkt spośród konkurencyjnych na rynku, jego zalety, innowacyjność, sezonowość czy cykl życia na rynku,
• charakterystyka rynku – analiza stopnia jego nasycenia, barier wejścia, aktualnego poziomu podaży i popytu,
• analiza otoczenia konkurencyjnego – wskazanie kluczowych graczy na rynku, stosowanych przez te podmioty metod promocji i dystrybucji, a także ocena ich produktów oraz strategii cenowej,
• plan marketingowy – strategia marketing Mix 4P: produkt (product), dystrybucja (place), cena (price), promocja (promotion): w tej części należy wskazać kanały dotarcia do klientów, strategię rabatów, sposoby pozycjonowania produktu czy metody dystrybucji,
• analiza SWOT – mocne i słabe strony przedsięwzięcia, a także szanse i zagrożenia dla jego realizacji,
• analiza docelowych klientów – ich wiek, płeć, wykształcenie, niezaspokojone potrzeby, nawyki konsumenckie, czynniki brane pod uwagę podczas zakupów, osobowość, styl życia itp.,
• analiza dostawców i pozostałych partnerów biznesowych,
• plan finansowy – prognozowana sprzedaż, analiza płynności finansowej, planowany rachunek przychodów i kosztów, bilans aktywów (zasobów majątkowych firmy) i pasywów (sposobów finansowania zasobów), rachunek przepływów pieniężnych, określenie progu rentowności oraz okresu zwrotu, harmonogram przychodów i wydatków z uwzględnieniem sezonowości, plan finansowania inwestycji,
• załączniki do biznesplanu – dokumentacja stanowiąca dowód opisanych informacji, np. zdjęcie produktu, raport z badania rynku, dokumenty patentowe, schemat struktury organizacyjnej firmy, przedwstępne umowy współpracy itp.

Biznesplan – przykład analizy SWOT

Zastanawiając się, jak napisać biznesplan, nie można pominąć analizy SWOT. Jest to jeden z najważniejszych elementów tego dokumentu, który pozwala ocenić szansę powodzenia planowanego przedsięwzięcia.

Mocne strony (Strengths)

Wszelkie wewnętrzne atuty danego przedsiębiorstwa i jego przewagi konkurencyjne, takie jak np.:

• wysoko wykwalifikowani pracownicy,
• zaawansowane technologicznie maszyny,
• posiadane patenty,
• innowacyjność,
• konkurencyjne ceny,
• liczne kontakty biznesowe,
• sprawny przepływ informacji w firmie.

Słabe strony (Weaknesses)

Wewnętrzne wady i słabości firmy, które mogą stanowić barierę w osiągnięciu celów przyjętych w biznesplanie. Są to np.:

• brak znanej marki,
• małe doświadczenie w branży,
• brak wkładu własnego,
• brak nowoczesnych maszyn.

Szanse (Opportunities)

Wszelkie zewnętrzne okoliczności, które mogą sprzyjać powodzeniu podczas realizacji przedsięwzięcia, np.:

• spadek bezrobocia,
• wzrost wynagrodzeń,
• korzystna koniunktura,
• moda na oferowany produkt.

Zagrożenia (Threats)

Zewnętrzne okoliczności, które stanowią potencjalne bariery w realizacji przyjętych celów, takie jak np.:

• spowolnienie gospodarki,
• niekorzystne zmiany prawne,
• wzrost inflacji,
• pojawienie się na rynku nowych konkurentów,
• praktyki dumpingowe ze strony konkurencji.

10 wskazówek, jak napisać dobry biznesplan

Dobry biznes plan to podstawa dla całego przedsięwzięcia. Poniżej prezentujemy 10 wskazówek, które warto wdrożyć na etapie tworzenia każdego biznesplanu.

1. Dostosuj strukturę biznesplanu do oczekiwań odbiorcy

Warto o tym pamiętać zwłaszcza wtedy, gdy biznesplan powstaje w celu uzyskania dotacji czy kredytu. W takim przypadku należy dokładnie zapoznać się z wymaganiami instytucji finansującej. Aby otrzymać wsparcie pieniężne, warto szczególną uwagę poświęcić opracowaniu planu finansowego. Jeżeli natomiast biznesplan ma posłużyć nawiązaniu współpracy z inwestorem, dobrze będzie podkreślić zarazem innowacyjność produktu.

2. Pamiętaj zarówno o celach krótkoterminowych, jak długoterminowych

Częsty błąd przedsiębiorców polega na tym, że tworzony przez nich biznesplan nie uwzględnia długoterminowej strategii. Warto zatem przedstawić plan rozwoju przedsięwzięcia w perspektywie co najmniej kilkuletniej.

3. Uwzględnij alternatywne rozwiązania

Pozytywną praktykę stanowi umieszczenie w biznesplanie kilku scenariuszy rozwoju wydarzeń. Dzięki temu przedsiębiorca może przekonać instytucję finansującą, że przygotował się na ewentualne bariery i będzie w stanie odpowiednio na nie zareagować.

4. Unikaj koloryzowania

Dobry biznesplan powinien być przede wszystkim realny. Oznacza to, że należy unikać zbyt optymistycznych prognoz dotyczących rozwoju przedsięwzięcia czy osiąganych przez firmę zysków. Nie należy również obawiać się przedstawienia w dokumencie słabych stron swojej firmy oraz potencjalnych zagrożeń. Ich wskazanie jest pozytywnie oceniane przez instytucje finansujące, zwłaszcza jeżeli wnioskodawca przedstawi jednocześnie sposoby przeciwdziałania wskazanym barierom.

5. Zaangażuj wkład własny

Posiadanie sporego wkładu własnego jest potwierdzeniem, że przedsiębiorca poważnie traktuje swój biznes. Skoro jest gotów zaangażować w jego realizację swoje prywatne środki, to najprawdopodobniej wierzy w szansę powodzenia przedsięwzięcia. Wkładem własnym mogą być nie tylko pieniądze, lecz także różnego rodzaju środki materialne.

6. Załącz przedwstępne deklaracje współpracy

Dzięki temu zdołasz przekonać instytucję finansującą, że w momencie wejścia na rynek Twoja firma już będzie miała pierwszych klientów, dostawców czy innych partnerów biznesowych. Dasz w ten sposób do zrozumienia, że zdołasz przetrwać trudny okres pierwszych miesięcy prowadzenia działalności.

7. Oprzyj analizę na twardych danych liczbowych

Biznesplan powinien być zwięzły i konkretny. Najlepiej oprzeć analizę na danych liczbowych, np. pozyskanych w ramach badania rynku czy analizy statystycznej. Wiarygodne są również historyczne dane, prezentujące wyniki finansowe przedsiębiorstw.

8. Pamiętaj o segmentacji

Przedsiębiorcy nieraz opierają się pokusie, aby wejść na rynek z uniwersalnym produktem, który zainteresuje jak najszersze grono odbiorców. Takie rozwiązanie sprawdza się jednak stosunkowo rzadko – lepszym wyjściem jest zaproponowanie takiego produktu, który odpowiada potrzebom wąskiej grupy docelowej. W celu stworzenia segmentów klientów należy podzielić ich ze względu na cechy społeczno-demograficzne (np. wiek, płeć, wykształcenie, poziom dochodów) oraz psychograficzne (np. osobowość, styl życia, sposób spędzania wolnego czasu).

9. Skonsultuj część finansową z księgowym

Plan finansowy to najważniejsza część biznesplanu, dlatego nie może być tutaj miejsca na błędy w obliczeniach. Warto więc przed przedstawieniem dokumentu do formalnej oceny, skonsultować jego zawartość z biurem rachunkowym.

10. Zadbaj o chwytliwą konkluzję

Te kilka zdań może zadecydować o tym, czy Twój projekt otrzyma wsparcie w postaci dotacji czy kredytu. Pierwsze wrażenie nieraz jest decydujące, wpływając na odbiór dalszej części dokumentu przez oceniającego. Dlatego w tym miejscu warto podkreślić najważniejsze atuty, wskazać posiadane zasoby i wizję prowadzenia firmy.

Podsumowanie

Biznesplan jest dokumentem, który warto traktować nie tylko jako formalny obowiązek w przypadku wnioskowania o dofinansowanie. Jego opracowanie pozwala obiektywnie ocenić potencjał rozwojowy planowanego przedsięwzięcia, szanse jego powodzenia oraz potencjalne bariery.