Kiedy warto przeprowadzić analizę SWOT firmy i jak zrobić to dobrze?

Analiza SWOT firmy znajduje liczne zastosowania w biznesie. Można ją wykonywać na różnym etapie – zarówno przed rozpoczęciem prowadzenia działalności, jak i w trakcie. Wnioski z analizy SWOT pozwalają zaplanować działania, które przyczynią się do rozwoju przedsiębiorstwa.

Dowiedz się, czym jest analiza SWOT i jakie korzyści może dzięki niej uzyskać Twoja firma. Sprawdź, kiedy najlepiej ją wykonać i poznaj praktyczne wskazówki, które pomogą Ci zrobić to jak najlepiej. Zobacz także przykład analizy SWOT w formie tabeli.

Analiza SWOT – definicja

Analiza SWOT to technika, która polega na zbadaniu i ocenie wewnętrznego oraz zewnętrznego otoczenia przedsiębiorstwa. Jej przedmiotem może być cała organizacja, określony segment firmy, inwestycja, projekt lub dowolne zdarzenie istotne w prowadzonej działalności. Nazwa SWOT pochodzi od angielskich słów: strengths (silne strony), weaknesses (słabe strony), opportunities (szanse) i threats (zagrożenia).

Jakie korzyści może zapewnić analiza SWOT przedsiębiorstwa?

Informacje pozyskane i usystematyzowane w trakcie analizy SWOT pozwalają przedsiębiorcy opracować plan strategiczny dla swojego biznesu. Dobrze przeprowadzona analiza wskazuje kierunki rozwojowe, w jakie firma powinna zmierzać. Ułatwia skalowanie biznesu poprzez wykorzystywanie jego największych atutów i sprzyjających okoliczności w otoczeniu zewnętrznym.

Poza tym wnioski z analizy SWOT umożliwiają:

• rozpoznanie rynkowych trendów,
• opracowanie strategii reklamowej, podkreślającej największe zalety firmy,
• wykrycie elementów wymagających poprawy,
• ocenę kondycji przedsiębiorstwa,
• identyfikację możliwych przewag konkurencyjnych i sposobów na ich wzmacnianie.

Kiedy warto wykonać analizę SWOT? Biznesplan i nie tylko

Najczęściej analizę SWOT wykonuje się przed założeniem firmy – podczas pisania biznesplanu. Pozwala ona obiektywnie i realistycznie spojrzeć na szanse powodzenia biznesu, a także ułatwia pozyskanie dofinansowania, np. ze środków unijnych.

Analizę SWOT przedsiębiorstwa warto również napisać już w trakcie prowadzenia biznesu. Oto przykładowe sytuacje, kiedy może być to wskazane:

• zmiana sposobu zarządzania w firmie,
• zamiar wprowadzenia nowego produktu na rynek,
• pojawienie się na rynku silnej konkurencji,
• planowana restrukturyzacja w przedsiębiorstwie,
• inwestycje w automatyzację procesów biznesowych w firmie.

Analiza SWOT – czynniki strategiczne

Analiza SWOT firmy polega na przypisaniu pozyskanych w jej trakcie informacji do czterech różnych kategorii czynników strategicznych:

• Strengths (mocne strony), 
• Weaknesses (słabe strony), 
• Opportunities (szanse),
• Threats (zagrożenia).

Mocne i słabe strony to czynniki wewnętrzne, na które firma ma wpływ. Szanse i zagrożenia stanowią natomiast czynniki zewnętrzne, niezależne od danego przedsiębiorstwa.

Mocne strony firmy

Mocne strony to wszelkiego rodzaju atuty firmy, które wyróżniają ją na rynku i zapewniają jej przewagę konkurencyjną. Mogą dotyczyć m.in. produktów, pracowników, standardów obsługi klienta czy sposobów zarządzania organizacją. W ich wykryciu pomocne mogą być następujące pytania:

• W czym jesteśmy dobrzy?
• Co pozytywnie wyróżnia nas od konkurencji?
• Za co cenią nas klienci i kontrahenci?

Przykładowe mocne strony w analizie SWOT to: duży kapitał zakładowy, wykwalifikowana kadra pracownicza, posiadanie patentów czy wieloletnie doświadczenie na rynku.

Słabe strony firmy

Słabe strony to wewnętrzne czynniki, które wpływają negatywnie na funkcjonowanie firmy, hamują jej rozwój i osłabiają pozycję na konkurencyjnym rynku. Jeśli nie zostaną w porę wyeliminowane, mogą prowadzić do stopniowego spadku opłacalności przedsiębiorstwa, a nawet do jego upadku.

Aby wykryć słabe strony firmy, warto zadać sobie następujące pytania:

• Które przedsięwzięcia są najmniej efektywne i przynoszą słabe wyniki?
• Co można poprawić, aby firma lepiej funkcjonowała?
• Na co najczęściej skarżą się klienci i kontrahenci?

Słabe strony to np.: niewielki kapitał, mało doświadczona kadra czy słaba rozpoznawalność firmy na rynku.

Szanse

Szanse to zmiany w zewnętrznym otoczeniu przedsiębiorstwa, które mogą usprawnić funkcjonowanie firmy i ułatwić jej rozwój. Przedsiębiorca powinien więc dążyć do ich wykrycia i umiejętnie je wykorzystać. Do szans w analizie SWOT zaliczają się m.in.: trendy na rynku, zmiany prawne, społeczne, polityczne, technologiczne czy gospodarcze. 

Zagrożenia

Zagrożenia to zewnętrzne okoliczności, których pojawienie się w przyszłości może narazić firmę na problemy i zahamować jej rozwój. Mogą być to m.in.: kryzysy gospodarcze, konflikty zbrojne, epidemie, nieuczciwe praktyki ze strony konkurencji, niekorzystne trendy rynkowe czy zagrażające rozwojowi branży zmiany polityczne lub prawne. 

Analiza SWOT firmy – wskazówki

Dobrze przygotowana analiza SWOT przedsiębiorstwa powinna być obiektywna, zrozumiała i czytelna. Aby płynące z niej wnioski były użyteczne, lepiej nie pomijać słabości swojej firmy. Warto zaangażować w proces jej przygotowywania pracowników różnych działów, klientów, kontrahentów, a także zewnętrznych ekspertów. Pomocne może okazać się stworzenie zespołów pracujących z wykorzystaniem techniki burzy mózgów.

W analizie SWOT powinny znaleźć się tylko najważniejsze czynniki. Warto przypisać im wagi – w zależności od znaczenia, jakie mają dla rozwoju przedsiębiorstwa. Wnioski z analizy SWOT mogą posłużyć do opracowania jednej z czterech strategii jej rozwoju:

• ofensywnej – kiedy dominują mocne strony firmy i szanse dla jej rozwoju,
• defensywnej – kiedy przeważają zagrożenia i słabe strony,
• konserwatywnej – gdy przeważają mocne strony firmy, lecz w otoczeniu zewnętrznym jest więcej zagrożeń niż szans,
• konkurencyjnej – gdy dominują słabe strony, lecz szanse przeważają nad zagrożeniami.

Analiza SWOT – przykład firmy fotowoltaicznej

Poniższa tabela prezentuje przykładową analizę SWOT firmy fotowoltaicznej, która świadczy usługę montażu paneli.

Analiza SWOT – tabela