Etyka w biznesie – dlaczego jest ważna i jak prowadzić etyczny biznes?

Etyka w biznesie wcale nie musi być przeszkodą w osiąganiu zysków. Przedsiębiorca kierujący się wartościami etycznymi może odnieść wiele biznesowych korzyści, zwłaszcza wizerunkowych.

Wyjaśniamy, co to jest etyka biznesu i jakie są podstawowe wartości etyczne w prowadzeniu działalności gospodarczej. Podajemy także przykłady etycznych zachowań firm oraz wskazujemy, dlaczego etyka w biznesie jest ważna.

Co to jest etyka biznesu?

Etyka w biznesie to zespół zasad i norm dotyczących postępowania przedsiębiorcy w relacjach z klientami, pracownikami, dostawcami, partnerami biznesowymi oraz podmiotami konkurencyjnymi. Etyczny biznes powinien być zgodny zarówno z przepisami prawnymi, jak i obowiązującymi w społeczeństwie normami obyczajowymi.

Podstawowe wartości etyczne w biznesie

Wyróżniamy kilka uniwersalnych wartości etycznych, którymi powinny kierować się przedsiębiorstwa bez względu na branżę, osiągane dochody czy wielkość zatrudnienia:

• uczciwość – jest podstawową zasadą etyczną, która pozwala zdobyć zaufanie klientów i kontrahentów. W jej ramach należy m.in. regulować zobowiązania podatkowe, przestrzegać zasady uczciwej konkurencji, zapewniać sprawiedliwe warunki zatrudnienia
• rzetelność – dotyczy m.in. sumiennej i terminowej realizacji zamówień oraz dotrzymywania złożonych obietnic,
• transparentność – przejrzyste informowanie przez przedsiębiorcę wszystkich interesariuszy o działaniach firmy, które mają wpływ na otoczenie (np. pracowników, partnerów biznesowych, klientów czy społeczność lokalną). Z zasadą transparentności wiążą się również jasne i jednoznaczne zapisy zawieranych umów,
• odpowiedzialność – gotowość firmy do ponoszenia konsekwencji błędnych decyzji i usuwania ich negatywnych skutków,
• prawdomówność – odnosi się do postępowania, które nie wprowadza w błąd swoich klientów i partnerów biznesowych, np. w odniesieniu do cen czy jakości oferowanych produktów i usług,
• sprawiedliwość – uznawanie praw przysługujących innym, np. pracownikom, partnerom biznesowym czy konkurencji,
• szacunek – tolerancja dla wszystkich osób w otoczeniu biznesowym oraz wystrzeganie się jakichkolwiek zachowań dyskryminujących np. ze względu na płeć, kolor skóry, narodowość, religię, poglądy polityczne czy orientację seksualną. To także brak mobbingu w miejscu pracy.

Etyczny biznes – przykłady etycznych zachowań

Etyczne działania w prowadzeniu działalności gospodarczej powinny być oparte na idei społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR). Zgodnie z nią przedsiębiorca nie dąży jedynie i za wszelką cenę do maksymalizacji zysku finansowego. Ważne jest jednoczesne uwzględnianie interesów społecznych, dotyczących pracowników, partnerów biznesowych, klientów, społeczności lokalnej czy otoczenia konkurencyjnego.

Etyka biznesowa może przejawiać się m.in. w następujących działaniach:

• energooszczędne i ekologiczne rozwiązania w firmie np. samochód elektryczny, oświetlenie LED, panele fotowoltaiczne czy pompy ciepła,
• racjonalna gospodarka odpadami i zasobami naturalnymi,
• outplacement – opieka nad zwalnianymi pracownikami, żeby pomóc im znaleźć nową pracę,
• promowanie i sponsorowanie społecznie użytecznych działań, np. akcji charytatywnych czy na rzecz środowiska naturalnego,
• szeroki pakiet świadczeń dla pracowników,
• work-life balance w firmie, np. możliwość pracy zdalnej, dofinansowanie do opieki nad dziećmi czy elastyczne godziny pracy,
• udział pracowników w zyskach przedsiębiorstwa,
• jasna ścieżka awansów w firmie,
• dopłaty do szkoleń, kursów, studiów czy zajęć sportowych dla pracowników,
• badania satysfakcji pracowników i klientów,
• wycieczki dla zatrudnionych i ich rodzin,
• świąteczne paczki dla pracowników,
• korzystanie z produktów, które nadają się do recyklingu,
• sadzenie drzew przez firmę.

Dlaczego etyka w biznesie jest ważna?

Etyka w biznesie może przynieść firmie zwłaszcza korzyści wizerunkowe. Działania etyczne firmy sprawią, że będzie ona postrzegana przez pracowników, klientów czy kontrahentów jako godna zaufania. Zwiększy to ich gotowość do podjęcia współpracy i przełoży się na wzrost lojalności.

Pozostałe korzyści etycznego biznesu to m.in.:

• mniejsza rotacja pracowników,
• wzrost wartości marki,
• poprawa motywacji zatrudnionych osób,
• mniej pomyłek podczas pracy,
• wzrost kreatywności i wydajności pracowników,
• większa skłonność klientów do polecania produktów lub usług firmy swoim znajomym,
• poprawa rozpoznawalności marki,
• mniejszy stres zawodowy w miejscu pracy,
• większa skłonność pracowników do samorozwoju,
• wzrost satysfakcji z pracy,
• mniejsze ryzyko wypalenia zawodowego,
• inspirowanie otoczenia biznesowego do społecznie odpowiedzialnych działań,
• wzmocnienie więzi pomiędzy klientem a marką,
• poprawa atmosfery w miejscu pracy,
• wzrost zysków z prowadzonej działalności,
• większa szansa na zawarcie nowych kontraktów biznesowych,
• możliwość promocji biznesu w lokalnej społeczności.

Jak prowadzić etyczny biznes – wskazówki

Etyczny biznes przede wszystkim nie powinien polegać na jednorazowych akcjach. Najlepiej, aby był stałym i starannie zaplanowanym postępowaniem firmy, powiązanym z jej misją i wyznawanymi przez nią wartościami.

Wdrażanie zasad etyki biznesu w firmie będzie łatwiejsze z kodeksem etycznym. Taki kodeks warto sporządzić we współpracy z pracownikami i pozostałymi interesariuszami. Najlepiej sformułować go w jasny i przejrzysty sposób np. w formie punktów. Wszystkie zainteresowane osoby z otoczenia przedsiębiorstwa powinny mieć możliwość zapoznania się z nim. Zapisy kodeksu warto też na bieżąco z nimi konsultować i w razie potrzeby udoskonalać.

Dobrym pomysłem może być również zachęcenie pracowników do wspólnego udziału w grach komputerowych lub planszowych, które polegają na podejmowaniu decyzji w wątpliwych moralnie sytuacjach.

Co warto zapamiętać?

Do najważniejszych zasad etyki w biznesie zaliczamy m.in.: uczciwość, rzetelność, sprawiedliwość, prawdomówność, odpowiedzialność i szacunek. Normy etyczne powinny wynikać nie tylko z przepisów prawa, lecz także powszechnie obowiązujących zasad obyczajowych. Etyka biznesowa jest ściśle związana z pojęciem społecznej odpowiedzialności biznesu. Spisanie kodeksu etycznego pomoże wdrożyć odpowiednie zasady w firmie.