30 trendów, które zmienią obraz rynku MŚP w Polsce

2 na 3 przedsiębiorców z sektora MŚP zwiększyło korzystanie z technologii w czasie pandemii COVID-19 i chce ten stan utrzymać w przyszłości. To najczęściej wskazywana przez przedsiębiorców zmiana, jaką spowodował kryzys wywołany koronawirusem – wynika z najnowszego raportu EFL „Cyfrowa (r)ewolucja na rynku leasingu. Pod lupą”. Leasingodawca wytypował 30 trendów, które zmienią obraz rynku MŚP w Polsce. Technologią, której znaczenie, w mikro, małych i średnich firmach w perspektywie najbliższych 5 lat, najbardziej wzrośnie jest sztuczna inteligencja. Dziś korzysta z niej 15% MŚP, za 5 lat planuje ponad połowa (53%). Cyfrowa rewolucja nie ominie rynku leasingu. W przyszłości to konfigurator online, a nie doradca klienta, może sprzedać́ więcej. Dziś́ z tego rozwiązania korzysta co czwarty przedsiębiorca, za 5 lat zamierza już co drugi.

– EFL, który w tym roku obchodzi swoje trzydzieste urodziny, obserwował, jak przez te trzy dekady zmieniało się otoczenie społeczno-gospodarcze w Polsce, jak rozwijała się branża leasingowa, jak dojrzewał sektor MŚP. Z każdym rokiem te zmiany były coraz bardziej dynamiczne. Coś, na co wcześniej potrzebowaliśmy kilku lat, dziś realizujemy w kilka miesięcy a nawet dni. Dlatego w tegorocznym projekcie „Pod lupą” chcieliśmy dowiedzieć się, jak będzie wyglądać rzeczywistość biznesowa nie za trzydzieści czy dwadzieścia lat, ale za lat… pięć. Tyle wystarczy, aby leasing i przedsiębiorczość w Polsce znalazły się w zupełnie nowym miejscu. Tylko czas pandemii COVID-19, czyli nieco ponad rok, pokazał, jak szybko zachodzą zmiany zachowań klientów i jak duże tempo ma adaptacja biznesu do trudnych sytuacji. I choć życie biznesowe pod presją wirusa nie było stymulatorem zupełnie nowych trendów, to zdecydowanie nadało tempa tym obecnym już w wielkich firmach i znanym części MŚP. My wytypowaliśmy ich trzydzieści – bo ta liczba jest nam w tym roku szczególnie bliska. Ale zdajemy sobie sprawę, że zmiany, które czekają polski biznes i rynek leasingu, jest zdecydowanie więcej – mówi Radosław Woźniak, Prezes Zarządu EFL.

W 11. edycji raportu „Pod lupą” EFL na podstawie licznych rozmów z ekspertami, liderami opinii oraz mikro, małymi i średnimi przedsiębiorcami wytypował 30 trendów, które pomalują na nowo obraz rynku leasingu i MŚP w Polsce w perspektywie najbliższych 5 lat. W szczególności pod lupę wzięto takie zagadnienia jak rola cyfryzacji i nowych technologii w rozwoju biznesu, podejście firm do zarządzania i inwestowania, oczekiwania MŚP wobec leasingu.

Przyspieszenie technologiczne dzięki pandemii

COVID-19 znacznie przyspieszył digitalizację MŚP w Polsce – to niepodważalny trend, którego efekty z każdym dniem są coraz bardziej odczuwane przez Polaków. W rankingu cyfryzacji The Digital Economy and Society Index (DESI) przygotowywanym co roku przez Unię Europejską, Polska znajduje się dopiero na 23. miejscu na 28 badanych rynków. Pandemia zdecydowanie wzmocniła potrzebę „bycia” w Internecie, gdyż wszystkim – konsumentom, małym firmom, korporacjom jak i instytucjom publicznym – rzuciła wyzwanie „Digital first”. Z badania EFL wynika, że 65% przedsiębiorców zwiększyło korzystanie z technologii w czasie pandemii koronawirusa, a 69% chce ten stan utrzymać w przyszłości. To najczęściej wskazywana zmiana, jaką spowodował kryzys wywołany koronawirusem.

Co ciekawe, najstarsi przedsiębiorcy częściej zamierzają przyspieszyć technologicznie w ciągu najbliższych 5 lat (pokolenie X – 74%, pokolenie BB – 78%), wśród młodszych ten kierunek był obligatoryjny już wcześniej (46% przedstawicieli pokolenia Z). Pandemia w największym stopniu wpłynęła na rozwój technologiczny największych uczestników sektora MŚP. 86% firm średnich i 59% mikro zamierza dalej digitalizować swoją działalność. Średnie przedsiębiorstwa mają zdecydowanie większy kapitał ludzki oraz kompetencje i narzędzia do efektywniejszego wdrażania cyfryzacji, dlatego mogą one usprawnić najwięcej swoich procesów dzięki technologii.

Sztuczna inteligencja ma największy potencjał

Sztuczna inteligencja wchodzi w skład klastra technologicznego, który tworzą m.in. 5G, chmura, data management czy Internet rzeczy. W sektorze MŚP tempo wdrożenia jest różne dla różnych technologii. Sztuczna inteligencja, zwłaszcza ta zaawansowana, a nie prosta analityka danych, to domena większych podmiotów. W MŚP bardzo często brakuje świadomości wykorzystania AI, jednak w perspektywie najbliższych 5 lat, to właśnie znaczenie sztucznej inteligencji najbardziej wzrośnie. Dziś korzysta z niej 15% MŚP, za 5 lat planuje ponad połowa (53%). Im większa firma, tym widzi większy potencjał w wykorzystaniu AI (mikro – 45%, małe – 53%, a średnie – 59%).

Aktualnie największym branżowym beneficjentem rozwiązań opartych o AI są firmy logistyczne – wśród nich co czwarta już rozwija się przy udziale sztucznej inteligencji (25%). W perspektywie kolejnych lat duży potencjał tej technologii również widzi logistyka (55%), ale jeszcze większy – handel i produkcja (po 61% wskazań).

– Dzisiaj szlaki wykorzystania AI dopiero się przecierają i to na pewno nie jest aż tak szybkie tempo, z jakim mieliśmy do czynienia w przypadku Internetu. Po pierwsze, tutaj są większe bariery, jeżeli chodzi o wiedzę i kompetencje ludzi. Po drugie, to jest trudna technologia, bez superprzyjaznego interfejsu, jaki miał na przykład world wide web na początku. Jednak są segmenty rynku, które już mocno korzystają z AI. Niewątpliwie największym beneficjentem tych rozwiązań jest medycyna. Ponadto bardzo szybko, między innymi przy udziale sztucznej inteligencji, transformuje się wewnętrznie logistyka. W mojej opinii to jest pionier zmiany technologicznej. Natomiast patrząc w przyszłość, typowałabym interesującą walkę między bankowością a telekomami, jeśli chodzi o przejęcie tego kawałka rynku – mówi Aleksandra Przegalińska, ekspertka w temacie badań nad sztuczną inteligencją.

Firmy przekonują się do konfiguratorów

Leasing jest najczęściej wskazywaną formą dostępu do aktywów wśród przedsiębiorców – przynajmniej raz miało z nim do czynienia 8 na 10 przedstawicieli sektora MŚP. I w opinii zdecydowanej większości (87%), w perspektywie kolejnych 5 lat rola tego narzędzia finansowania jeszcze wzrośnie. To kolejny z 30 wytypowanych przez EFL trendów. W najbliższych latach na efektywność biznesową firm leasingowych największy wpływ będzie miała cyfryzacja. Tego oczekują także sami leasingobiorcy, którzy nie obawiają się zaawansowanych technologicznie narzędzi obsługowych i sprzedażowych.

Między innymi konfigurator online, a nie doradca klienta, może w przyszłości sprzedać więcej. Ich możliwości, zastosowanie, a przede wszystkim dokonanie konfiguracji w dowolnym miejscu i czasie, powodują, że mają duże grono entuzjastów w sektorze MŚP. Dziś z konfiguratorów produktów finansowych korzysta już co czwarty badany przedsiębiorca (23%). W perspektywie 5 lat zamierza korzystać z nich ponad połowa badanych (59%).

Pionierami są tutaj Zetki – już co druga miała do czynienia zarówno z konfiguratorami środków trwałych, jak i produktów finansowych (po 52% wskazań). W przyszłości jednak, pokoleniowe różnice będą miały mniejsze znaczenie, gdyż we wszystkich grupach połowa lub więcej przedsiębiorców chce skorzystać z tego rozwiązania.

– Rola handlowca ulega przeobrażeniu, przede wszystkim ze względu na wprowadzanie nowych cyfrowych kanałów dystrybucji oraz procesów wsparcia sprzedaży opartych na narzędziach cyfrowych. Po pierwsze, handlowiec nie będzie uczestniczył w podpisywaniu umowy w tradycyjnym tego rozumieniu, czyli podczas spotkania z umową w ręku. Ta część procesu leasingowego będzie w pełni zdalna. Po drugie, doradca w jakimś sensie wróci do korzeni, czyli skupi się na roli doradczej i przeprowadzeniu klienta przez proces zakupowy. Po trzecie, handlowiec skupi się na tym, co potrafi najlepiej, czyli relacji z klientem i na „uproduktowieniu” klienta – mówi Krzysztof Chromik, Dyrektor Departamentu IT w EFL.

Leasing na wyciągnięcie palca

W perspektywie najbliższych lat zwiększy się rola instytucji finansowych w rozwoju bezpieczeństwa cyfrowego. Oprócz roli edukatora wdrażane będą coraz bardziej zaawansowane i wygodne metody zabezpieczeń, oparte na biometrii. Branża leasingowa także włącza się w ten trend. EFL już w ubiegłym roku jako jedna z pierwszych firm leasingowych wprowadził elektroniczne podpisywanie umów za pośrednictwem wideoweryfikacji. Wystarczy smartfon i aktualny dowód osobisty, aby szybko i bezpiecznie podpisać umowę, aneks i każdy inny dokument, niezależnie od miejsca, w którym przedsiębiorca aktualnie się znajduje.

Jeżeli biometria byłaby metodą powszechnie stosowaną w identyfikacji klienta w procesie zakupu leasingu, to przedsiębiorcy najchętniej wybraliby identyfikację z linii papilarnych (76%). I tu ciekawostka – zaufanie do tego sposobu uwierzytelnienia rośnie wraz z wiekiem – 65% wśród Z i 87% wśród BB. Na drugim miejscu wskazano identyfikację na podstawie tęczówki oka (54%), a podium domyka głos (45%).

– Branża CFM, podobnie jak branża leasingowa, coraz bardziej otwiera się na wszelkiego rodzaju technologie związane ze zwiększeniem intuicyjności, efektywności i bezpieczeństwa procesów. Rodzi to ogromny potencjał do wykorzystania biometrii, zarówno na linii klient – dostawca finansowania, jak też klient – dostawca usług zewnętrznych, np. serwisy czy firmy ubezpieczeniowe. Co istotne, Polacy z dużym optymizmem podchodzą do tego typu rozwiązań. Jak wynika z badań Visa, konsumenci w naszym kraju doceniają fakt, iż dzięki biometrii nie muszą zapamiętywać haseł czy kodów. 73% ankietowanych uważa, że danymi biometrycznymi posługuje się szybciej niż hasłami, a 76% twierdzi, że jest to łatwiejsze – mówi Frederic Lustig, Prezes Zarządu Carefleet.

Pełna wersja raportu „Cyfrowa (r)ewolucja na rynku leasingu. Pod lupą” jest dostępna na stronie www.efl.pl.

Jedenasty raz pod lupą

Raport „Cyfrowa (r)ewolucja na rynku leasingu. Pod lupą” jest jedenastym opracowaniem z serii „Pod lupą” wydanym przez Europejski Fundusz Leasingowy S.A. w ramach autorskiego projektu „Europejski Fundusz Modernizacji Polskich Firm”. Pierwszy opisywał kondycję sektora MŚP w Polsce („MŚP pod lupą”, 2011), drugi poświęcony był gospodarstwom rolnym („Agro pod lupą”, 2012). Trzecie opracowanie analizowało finansowe aspekty działalności transportowej („Transport pod lupą”, 2013), czwarte – młodych na rynku pracy („Młodzi na rynku pracy. Pod lupą”, 2014), piąte – innowacje („Innowacje w MŚP. Pod lupą”, 2015). Szósty raport przedstawiał inwestycje prowadzone przez MŚP („Inwestycje w MŚP. Pod lupą”, 2016). Siódme wydanie dotyczyło pokolenia milenialsów („Millenialsi w MŚP. Pod lupą”, 2017). Ósmy raport przedstawiał wielostronny obraz budownictwa („Budownictwo przyszłości. Pod lupą”, 2018). Dziewiąte wydanie pokazywało, ile MŚP wiedzą o społecznej odpowiedzialności biznesu („CSR w MŚP. Pod lupą”, 2019). Dziesiąta publikacja koncentrowała się na obszarze ekologii, energii odnawialnej, elektromobilności i aktywności MŚP na tych polach („Zielona energia w MŚP. Pod lupą”, 2020).

Obecna edycja koncentruje się na trendach w sektorze MŚP oraz na rynku leasingu. W badaniu, pod lupę wzięto takie zagadnienia jak rola cyfryzacji i nowych technologii w rozwoju biznesu, podejście MŚP do zarządzania i inwestowania, oczekiwania MŚP wobec leasingu. A wszystko – dziś i w perspektywie 5 lat.

Metodologia badania:

Badanie ilościowe „Pod lupą” zostało zrealizowane przez ICAN Institute na zlecenie EFL S.A. z właścicielami, współwłaścicielami i osobami odpowiedzialnymi za finanse w segmencie firm MŚP z całego kraju, z różnych branż. W sumie zrealizowano 500 wywiadów: 20% stanowili przedsiębiorcy z pokolenia Z, 30% przedstawiciele pokolenia Y, tyle samo przedstawiciele pokolenia X oraz 20% reprezentanci generacji Baby Boomers. W raporcie zastosowano wnioskowanie dla MŚP w Polsce (dla 4 pokoleń, 3 wielkości firm i 5 branż). Przygotowane w ten sposób dane pozwalają analizować i opisywać na poziomie całej populacji firm w Polsce. Badanie wykonano metodą telefonicznych ankiet (CATI) od 25 marca do 14 kwietnia 2021 roku.

Badanie jakościowe zostało zrealizowane w oparciu o scenariusz wywiadu. W badaniu brały udział osoby, które można nazwać liderami opinii – posiadające bogatą wiedzę dotyczącą segmentu MŚP oraz branży leasingowej. W sumie przeprowadzono 21 wywiadów pogłębionych oraz analizę desk research.