Czym jest rolnictwo regeneratywne i jak wpływa na środowisko?

Intensywne rolnictwo przemysłowe w dużym stopniu przyczynia się do emisji gazów cieplarnianych, a w konsekwencji do pogłębiania zmian klimatycznych. Z tego powodu rolnicy coraz częściej zmagają się z niekorzystnymi zjawiskami – m.in. długotrwałą suszą, gwałtownymi opadami deszczu czy degradacją gleby. Jedną z odpowiedzi na te problemy może być rolnictwo regeneratywne.

Sprawdź, na czym polegają praktyki rolnictwa regeneratywnego oraz jak wpływają na żyzność gleby i ograniczenie śladu węglowego. Poznaj też największe wyzwania związane z rolnictwem regeneracyjnym oraz perspektywy jego rozwoju.

Czym jest rolnictwo regeneratywne? Najważniejsze założenia

Rolnictwo regeneratywne (inaczej rolnictwo regeneracyjne) to taki sposób zarządzania gospodarstwem rolnym, którego głównym celem jest przywrócenie i zachowanie żyzności gleby, a także poprawa bioróżnorodności.

Założenia rolnictwa regeneratywnego mają zminimalizować negatywny wpływ działalności rolniczej na środowisko – zwłaszcza poprzez redukcję emisji dwutlenku węgla. Rolnictwo regeneracyjne cechuje się ujemnym śladem węglowym, ponieważ pozwala wychwytywać CO2 z atmosfery i zatrzymywać w glebie. Produkcja rolnicza w ramach tego podejścia opiera się na założeniach rolnictwa precyzyjnego, permakulturowego, zrównoważonego oraz ekologicznego.

Rolnictwo regeneracyjne a ekologiczne – czym się różnią?

Rolnictwo regeneracyjne nie jest dokładnie tym samym, co rolnictwo ekologiczne. Główna różnica polega na tym, że prowadzenie ekologicznych upraw wyklucza możliwość stosowania syntetycznych nawozów, chemicznych środków ochrony roślin czy antybiotyków. Rolnictwo regeneratywne jest znacznie mniej restrykcyjne – rolnik nie musi całkowicie ich eliminować, a jedynie ograniczać zużycie do niezbędnego minimum – m.in. dzięki zastosowaniu technologii rolnictwa precyzyjnego. Pozwala mu to zapobiec licznym patogenom i uzyskać obfitsze, zdrowsze i lepsze jakościowo plony. Rolnictwo regeneracyjne, w przeciwieństwie do ekologicznego, można stosować w każdym gospodarstwie rolnym. 

Praktyki rolnictwa regeneracyjnego

Rolnictwo regeneratywne obejmuje liczne praktyki, które rolnik może wprowadzić w swoim gospodarstwie. Należą do nich m.in.:

• bezorkowa uprawa gleby,
• stosowanie nawozów naturalnych,
• płodozmiany,
• pozostawianie resztek pożniwnych na polu,
• techniki rolnictwa precyzyjnego – w tym precyzyjne nawadnianie oraz aplikacja środków ochrony roślin i nawozów,
• zwiększenie retencji wody w glebie.

Zalety rolnictwa regeneratywnego

Rolnictwo regeneracyjne zapewnia wiele zalet w porównaniu z rolnictwem konwencjonalnym – zarówno z perspektywy rolnika, środowiska, jak i konsumenta. Zaliczają się do nich m.in.:

• poprawa bioróżnorodności,
• poprawa jakości gleby – bogatsza w składniki odżywcze,
• struktura gleby bardziej odporna na erozję, nawalne deszcze czy susze,
• obfitsze plony,
• lepsza jakość produktów rolnych,
• redukcja kosztów prowadzenia gospodarstwa rolnego – m.in. dzięki mniejszemu zużyciu nawozów i środków ochrony roślin,
• mniejsze straty upraw związane z niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi,
• ochrona gleby i roślin przed skażeniami pochodzenia rolniczego, szkodnikami i patogenami,
• oszczędność energii i niższe koszty pracy – dotyczą rezygnacji z orki oraz ograniczenia zabiegów podczas uprawy gleby.

Rolnik dzięki wdrażaniu rolnictwa regeneratywnego w swoim gospodarstwie może podnieść ceny, wzmocnić konkurencyjność oraz poprawić wydajność i rentowność działalności. Pomoże mu to także przygotować się do spełnienia coraz bardziej rygorystycznych wymagań unijnych w zakresie ochrony środowiska. Stosowanie rolnictwa regeneracyjnego pozwala ubiegać się o tzw. certyfikaty węglowe, które stanowią potwierdzenie redukcji emisji gazów cieplarnianych. Można uzyskać dodatkowy dochód z ich sprzedaży – np. dużym firmom, które chcą zmniejszyć swój ślad węglowy.

Rolnictwo regeneracyjne – znaczenie dla środowiska

Jak wynika z badania przeprowadzonego w 2023 roku na zlecenie firmy Bayer i ADM, rolnictwo regeneratywne pozwala zredukować emisję gazów cieplarnianych nawet o 40% – nie tylko CO2, lecz także CH4 (metanu) czy N20 (podtlenku azotu). Rolnik może przyczynić się do spowolnienia zmian klimatycznych, zarówno poprzez ograniczenie wytwarzania szkodliwych związków, jak i usuwanie ich z atmosfery oraz zatrzymywanie w glebie. Ochronie środowiska sprzyja także ograniczone stosowanie nawozów syntetycznych, środków ochrony roślin oraz mniejsze zużycie paliw.

Wyzwania rolnictwa regeneratywnego

Głównym wyzwaniem związanym z rolnictwem regeneratywnym są wysokie koszty zakupu, serwisu oraz wymiany sprzętu. Korzystnym rozwiązaniem mogą być zewnętrzne źródła finansowania – zwłaszcza dotacje oraz leasing maszyn rolniczych. Rolnik może wziąć w leasing m.in. kultywatory, agregaty uprawowo-siewne, brony talerzowe, opryskiwacze z nawigacją satelitarną czy inny sprzęt przystosowany do precyzyjnego rolnictwa regeneracyjnego. Firmy leasingowe oferują rolnikom finansowanie z sezonowym harmonogramem spłaty rat.

Rolnictwo regeneratywne w Polsce i na świecie – perspektywy rozwoju

Rolnictwo regeneratywne w Polsce znajduje się jeszcze na wczesnym etapie rozwoju. Główną barierą jest niska świadomość wśród rolników w zakresie rolnictwa regeneracyjnego oraz korzyści, jakie zapewnia. Jak pokazują wyniki badania „Postrzeganie rolnictwa regeneracyjnego w Polsce” firmy Martin & Jacob, w 2022 roku aż 38% polskich rolników nie znało pojęcia rolnictwa regeneracyjnego. Jego rozwój spowalniają także obawy o obniżoną rentowność gospodarstwa rolnego.

Można jednak przypuszczać, że już w najbliższych latach rolnictwo regeneracyjne zacznie się dynamicznie rozwijać – zarówno w Polsce, jak i pozostałych krajach Unii Europejskiej. Będzie to wynikało z coraz ambitniejszej polityki klimatycznej UE, w tym pakietu „Gotowi na 55”, który zakłada redukcję emisji CO2 o co najmniej 55% do 2030 roku w stosunku do 1990 roku. Postanowienia unijne kładą duży nacisk na zmniejszenie oddziaływania rolnictwa na zmiany klimatu. 

Aby rolnictwo regeneratywne mogło się szybko upowszechniać, konieczne będzie wprowadzenie systemu zabezpieczeń i zachęt dla rolników. Model ten może sprawdzić się lepiej niż rolnictwo ekologiczne – zwłaszcza ze względu na możliwość zachowania wysokiej skali produkcji przy jednoczesnej optymalizacji kosztów.

Chcesz skorzystać z leasingu?