Ekologistyka w transporcie – co to jest i jakie ma znaczenie?

Według danych Europejskiej Agencji Środowiska transport odpowiada aż za 21% globalnej emisji dwutlenku węgla. W Europie najbardziej emisyjny spośród wszystkich rodzajów przewozów jest transport drogowy. W ostatnich latach, w związku ze wzrostem społecznej świadomości ekologicznej, na znaczeniu zyskuje ekologistyka, którą wdrażają kolejne firmy z branży TSL.

Dowiedz się, czym jest ekologistyka i jaką odgrywa rolę w transporcie, gospodarce i społeczeństwie. Poznaj przykładowe rozwiązania w jej obszarze oraz korzyści, jakie może zapewnić firmom i środowisku.

Ekologistyka – definicja pojęcia

Ekologistyka w transporcie (inaczej zielona logistyka lub logistyka zwrotna) to podejmowane przez firmy z sektora TSL działania, które mają ograniczać negatywny wpływ logistyki na środowisko naturalne. Są związane zwłaszcza z procesem zarządzania łańcuchem dostaw oraz odpadami, w tym ich zbiórką, gromadzeniem, usuwaniem, utylizacją oraz ponownym wykorzystywaniem.

Znaczenie logistyki zwrotnej w transporcie

Logistyka zwrotna w łańcuchu dostaw pozwala znacząco zniwelować szkodliwy wpływ działalności logistycznej na środowisko. Dzięki wdrożeniu działań z jej zakresu firma ogranicza emisję CO2 i zmniejsza swój ślad węglowy. Minimalizuje też liczbę odpadów oraz ich negatywny wpływ na naszą planetę. Może również zapobiegać szybkiemu wyczerpywaniu się naturalnych zasobów. 

Dzięki ekologistyce przedsiębiorstwa z branży TSL mogą wykazać, że działają zgodnie z normami ochrony środowiska. W ten sposób nie tylko unikają negatywnych konsekwencji prawno-finansowych, lecz także zyskują wiele korzyści wizerunkowych. Mogą być postrzegane jako firmy odpowiedzialne społecznie, które działają zgodnie z ideą CSR. W efekcie osiągają przewagę konkurencyjną, ponieważ wielu klientów i kontrahentów bierze pod uwagę aspekty ekologiczne przy podejmowaniu decyzji o współpracy.

Zielona logistyka pozwala również usprawnić procesy biznesowe i zmniejszyć koszty działalności, np. dzięki usprawnieniu zarządzania, korzystaniu z odnawialnych źródeł energii czy ponownemu wykorzystaniu zużytych lub uszkodzonych produktów.

Ekologistyka – przykłady działań

Ekologistyka w transporcie może dotyczyć aktywności, które firma podejmuje w różnych obszarach. Poznaj przykłady dobrych praktyk w zakresie logistyki zwrotnej w firmach z branży TSL.

Ecodriving

Jednym z przykładów ekologistyki jest wymaganie od zatrudnionych kierowców ekologicznego stylu jazdy. Ecodriving polega m.in. na:

• płynnej jeździe ze stałą prędkością, 
• odpowiedniej zmianie biegów, 
• przewidywaniu sytuacji na drodze, 
• unikaniu gwałtownego hamowania, częstego przyspieszania i niepotrzebnego zatrzymywania się,
• hamowaniu silnikiem.

Warto zapewnić kierowcom szkolenia z ecodrivingu, ponieważ taki styl jazdy pozwala zmniejszyć zużycie paliwa i ograniczyć emisję spalin do atmosfery. Jednocześnie można spowolnić zużywanie się części eksploatacyjnych i ograniczyć ryzyko kolizji drogowych. 

Telematyka

Telematyka w transporcie to inteligentne systemy teleinformatyczne, które wykorzystują różne urządzenia pomiarowe i monitorujące, w tym radary, kamery, odbiorniki GPS czy nawigację satelitarną. Przekazują dane do komputerów, przetwarzają je i analizują w czasie rzeczywistym. Następnie menadżerowie mogą podejmować na ich podstawie trafne decyzje.

Systemy telematyczne znajdują liczne zastosowania w ekologistyce. Pozwalają m.in.:

• zarządzać magazynem – w tym stanami magazynowymi, zapasami i poziomem zużycia opakowań,
• planować optymalne trasy – aby uniknąć pustych przebiegów, optymalizować czas przejazdu i zużycie paliwa oraz w pełni wykorzystywać przestrzeń ładunkową,
• zarządzać wymianą towarów pomiędzy różnymi przewoźnikami.

Opakowania i etykiety przyjazne środowisku

Kolejny przykład logistyki zwrotnej to wykorzystywanie w firmie opakowań i wypełniaczy wielokrotnego użytku, najlepiej wyprodukowanych z materiałów z recyklingu.

Edukacja pracowników i klientów

Pracodawca może zapewnić swoim pracownikom szkolenia z obszaru ekologistyki i dbania o środowisko w codziennym życiu. W miejscu pracy warto też umieścić naklejki czy plakaty, które przypominają o potrzebie oszczędzania wody, energii elektrycznej, papieru czy paliwa. Firma może również organizować kampanie społeczne, aby promować postawy ekologiczne wśród swoich klientów.

Segregacja i powtórne wykorzystanie odpadów

Przykładem zielonej logistyki w firmie jest również gospodarka odpadów oparta na recyklingu, czyli odzyskiwaniu surowców wtórnych. Przedsiębiorstwo może np. oferować klientom rabat, jeśli odeślą oni opakowania po produktach. Dobrą praktyką jest także właściwa segregacja odpadów oraz renowacja i naprawa uszkodzonych produktów, które zwrócili klienci – można następnie sprzedać je w obniżonej cenie.

Eliminowanie pustych przestrzeni

Puste miejsce w przewożonych paczkach powoduje, że przewoźnicy mogą przetransportować mniej ładunków. Tym samym wzrasta ilość spalanego paliwa oraz emitowanych gazów cieplarnianych, aby móc dostarczyć zamówione produkty do wszystkich klientów. Dlatego logistyka zwrotna może polegać na optymalnym dopasowywaniu wielkości opakowań do zawartości i używaniu mniejszej ilości wypełniaczy.

Utylizacja odpadów

Jeśli nie da się powtórnie wykorzystać odpadów, nie trzeba wysyłać ich na wysypiska śmieci. Można dostarczyć je do zakładów utylizacyjnych, aby zredukować negatywny wpływ na środowisko.

Nowoczesne magazyny i centra przeładunkowe

Obiekty takie można wyposażyć m.in. w energooszczędne oświetlenie LED, inteligentne systemy oświetlenia, ogrzewania i chłodzenia, odnawialne źródła energii (np. panele fotowoltaiczne) czy monitoring poziomu wilgotności, temperatury oraz innych parametrów środowiskowych.

Unowocześnienie floty samochodowej

Firma może znacznie zmniejszyć swój ślad węglowy, jeśli zainwestuje w przyjazne środowisku samochody dostawcze i ciężarowe – elektryczne, hybrydowe czy zasilane wodorem. Obecnie po polskich drogach jeździ 4121 elektrycznych samochodów dostawczych i 67 ciężarowych. Od stycznia do maja 2023 roku liczba rejestracji zwiększyła się o 113% r./r.

Aerodynamiczne naczepy

Jeśli przewoźnicy używają takich naczep, ograniczają nawet o kilkanaście procent zużycie paliwa na długich trasach. Jest to zasługą zmniejszenia oporu powietrza, m.in. poprzez montaż bocznych osłon, zmniejszenie odległości między naczepą a ciągnikiem czy zastosowanie tylnego dyfuzora.

Rowery towarowe

Są to rowery tak skonstruowane, że umożliwiają przewóz ładunków w dołączonym pojemniku. Sprawdzają się dobrze głównie w centrach dużych miast, ponieważ szybko dostarczają paczki do miejsca zamieszkania. Można nimi sprawnie poruszać się w korkach i po wąskich uliczkach, a także wjeżdżać do stref czystego transportu. Kurier z łatwością ominie też przeszkody drogowe i nie będzie miał problemu z zaparkowaniem pojazdu.

Punkty przechowywania paczek

Kurier może zostawić w nich paczkę, dzięki czemu nie musi kilkukrotnie pokonywać tej samej trasy – jeśli np. nie zastanie klienta we wskazanym przez niego miejscu. Dzięki temu zmniejsza zużycie paliwa i emisję spalin.

Uwzględnianie aspektów ekologicznych przy wyborze dostawców

Firma z branży TSL może poszukiwać kontrahentów, którzy w swojej działalności uwzględniają aspekty środowiskowe.

Transport kolejowy lub morski

Transport drogowy odpowiada za przeszło 70% emisji gazów cieplarnianych w Unii Europejskiej. Można ograniczyć ten problem, jeśli firma będzie realizować część dostaw znacznie mniej emisyjnym transportem kolejowym (0,5% całkowitej emisji) lub morskim (13,5% emisji).