Czym jest grupa producentów rolnych? Korzyści ze współpracy w rolnictwie

Rolnik nie musi działać na rynku w pojedynkę. Może podjąć współpracę z innymi przedstawicielami branży i stać się członkiem grupy producentów rolnych. Jak wynika z danych Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) z końcem 2023 roku funkcjonowało w naszym kraju 876 takich organizacji – najwięcej (47%) w województwie wielkopolskim.

Sprawdź, czym jest grupa producentów rolnych, jakie są jej cele, kto ją może założyć oraz jakich grup produktów wytworzonych w gospodarstwie może dotyczyć. Poznaj procedury związane z jej zakładaniem oraz korzyści, jakie może zapewnić współpraca w podstawowych obszarach rolniczej działalności.

Grupa producentów rolnych – czym jest?

Grupa producentów rolnych to model biznesowy, który polega na współpracy podejmowanej przez co najmniej pięciu producentów rolnych. Realizują oni wspólne działania m.in. w zakresie produkcji, zaopatrzenia, transportu, dystrybucji czy marketingu.

Ustawa o grupach producentów rolnych. Jakiego produktu lub grupy produktów mogą dotyczyć?

Podstawowym dokumentem, który reguluje w Polsce funkcjonowanie takich zrzeszeń, jest Ustawa o grupach producentów rolnych i ich związkach oraz zmianie innych ustaw z dnia 15 września 2000 r. 

Ważnym aktem prawnym jest także Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 9 kwietnia 2008 r. w sprawie wykazu produktów i grup produktów, dla których mogą być tworzone grupy producentów rolnych. W dokumencie są wyodrębnione różne kategorie, w tym:

• ziarno zbóż i nasiona roślin oleistych,
• liście tytoniu suszone,
• drób żywy, mięso lub jadalne podroby drobiowe,
• ziemniaki świeże lub chłodzone,
• ozdobne rośliny ogrodnicze,
• produkty rolnictwa ekologicznego,
• mleko krowie,
• jaja ptasie,
• buraki cukrowe,
• owoce i warzywa,
• trzoda chlewna żywa.

W jakim celu powstają grupy producentów rolnych?

Grupa producentów rolnych powinna obligatoryjnie spełniać co najmniej jeden z poniższych celów:

• stabilizowanie cen produktów i redukcja kosztów produkcji,
• dopasowanie procesów produkcyjnych i produktów rolnych do wymogów rynkowych,
• wspólne wprowadzanie do sprzedaży produktów rolnych i ich dostarczanie do odbiorców końcowych.

Jakie korzyści mogą odnieść rolnicze grupy producenckie?

Dzięki współpracy producenci zrzeszający się w grupy mogą osiągnąć wiele korzyści – zarówno finansowych, jak i pozafinansowych. Należą do nich m.in.:

• poprawa wydajności i gospodarstwa rolnego, np. poprzez efektywne metody produkcji,
• wzrost zysków z działalności członków grupy,
• skalowanie biznesu rolnego,
• stabilizacja zbytu produktów,
• poprawa jakości sprzedawanych produktów,
• ochrona środowiska naturalnego,
• optymalizacja kosztów transportu i produkcji.
• rozwój kompetencji biznesowych i marketingowych,
• wzrost siły negocjacyjnej na rynku – możliwość negocjowania cen zbytu czy zakupu maszyn rolniczych lub innych środków produkcji,
• ograniczenie liczby pośredników,
• usprawnienie procesów wprowadzania innowacji w rolnictwie,
• możliwość wspólnego inwestowania w maszyny, pojazdy, chłodnie, narzędzia itp. oraz ich wspólnego użytkowania,
• zapewnienie ciągłości dostaw,
• możliwość wspólnego promowania swojej oferty,
• okazja do wymiany wiedzy technologicznej,
• preferencje podatkowe – zwolnienie z podatku od nieruchomości oraz od osób prawnych,
• możliwość skorzystania z dofinansowania unijnego.

Grupy producentów rolnych – dofinansowanie

Producenci rolni mogą korzystać z dofinansowania unijnego w ramach interwencji Tworzenie i rozwój organizacji producentów i grup producentów rolnych. Środki można otrzymywać w formie corocznego ryczałtu – maksymalnie przez 5 lat. Wysokość dotacji zależy od wartości udokumentowanych rocznych przychodów netto grupy producentów rolnych i stanowi ich określoną część:

• 10% za pierwszy rok działalności,
• 9,5% za drugi rok działalności,
• 9% za trzeci rok działalności,
• 8,5% za czwarty rok działalności,
• 8% za piąty rok działalności.

Maksymalna roczna kwota takiego wsparcia finansowego wynosi 60 tys. euro – do 6 tys. euro na jednego członka grupy. W ciągu pięciu lat jej funkcjonowania można więc otrzymać do ok. 1,3 mln zł. Podstawowym warunkiem jest utrzymanie działalności przez co najmniej 3 lata oraz realizacja przyjętego planu biznesowego w ciągu 5 lat.

Grupy producentów rolnych w Polsce – kto może je założyć?

Grupę producentów rolnych może utworzyć co najmniej 5 osób (50 w przypadku produkcji tytoniu, a 7 chmielu):

• rolników będących osobami fizycznymi,
• osób prawnych, które prowadzą gospodarstwo rolne lub działalność rolniczą w ramach działów specjalnych,
• jednostek organizacyjnych bez osobowości prawnej.

Powstała grupa producentów rolnych funkcjonuje jako samodzielny podmiot prawny. Może przyjąć m.in. formę spółki prawa handlowego, spółdzielni, stowarzyszenia czy zrzeszenia branżowego. Każdy producent rolny ma prawo być członkiem tylko jednej grupy w ramach określonej kategorii produktów.

Jak założyć grupę producentów rolnych?

Aby założyć grupę producentów rolnych, należy uzyskać wpis w Krajowym Rejestrze Sądowym, a następnie w Rejestrze Grup Producentów Rolnych. Wniosek o nadanie statusu GPR trzeba złożyć do Oddziału Regionalnego ARiMR, który jest właściwy ze względu na siedzibę podmiotu. Konieczne będzie także dołączenie załączników:

• biznesplanu grupy producentów rolnych – co najmniej na okres 5 lat,
• aktu założycielskiego,
• oświadczeń każdego członka grupy, że w dniu złożenia wniosku prowadzi gospodarstwo rolne lub dział specjalny produkcji rolnej.

Dyrektor Oddziału Regionalnego ARiMR wydaje postanowienie w drodze decyzji administracyjnej. Wszyscy członkowie powstałej grupy powinni w każdym roku jej działalności wytwarzać i sprzedawać w ramach GPR co najmniej 70% wyprodukowanych przez siebie produktów – zaliczanych do kategorii wspólnej dla założonej grupy producentów rolnych.