Crowdfunding jako sposób na start biznesu

Otwarcie i rozwinięcie własnego biznesu zwykle wymaga poniesienia wysokich kosztów inwestycyjnych. Początkujący przedsiębiorcy nie zawsze mogą jednak liczyć na otrzymanie kredytu czy pożyczki, ponieważ nie mają odpowiednio wysokiej zdolności kredytowej.

Za alternatywny sposób finansowania uchodzi crowdfunding. Co to jest, jak działa, jakie są jego rodzaje i w jakich branżach najczęściej jest wykorzystywany? W artykule odpowiadamy na każde z tych pytań.

Crowdfunding – co to jest i jak działa?

Definicja crowdfundingu wynika z etymologii tego pojęcia. Składa się ono z dwóch angielskojęzycznych słów – „crowd” (tłum) oraz „funding” (finansowanie), więc dosłownie oznacza „finansowanie przez tłum”. W Polsce znacznie lepiej przyjął się jednak termin „finansowanie społecznościowe”.

Crowdfunding polega na pozyskiwaniu środków finansowych od szerokiej społeczności inwestorów, którzy są zainteresowani danym projektem. Wpłacają oni za pośrednictwem internetowej platformy crowdfundingowej nieduże kwoty na sfinansowanie kreatywnego przedsięwzięcia biznesowego. W zamian otrzymują określone świadczenie zwrotne, które może być różne w zależności od rodzaju crowdfundingu.

Aby uruchomić kampanię, należy zarejestrować się na wybranej platformie crowdfundingowej, dodać opis projektu, a następnie aktywować zbiórkę pieniędzy. W opisie trzeba wskazać ściśle określony cel finansowania, w tym konkretne inwestycje, na jakie zostaną przeznaczone środki oraz pożądane efekty ich wydatkowania. Wymagane jest również podanie kwoty docelowej oraz czasu trwania kampanii. Jeśli kwota pieniędzy nie zostanie osiągnięta przed wyznaczonym terminem, projekt na platformie crowdfundingowej przestanie być dostępny, a inwestorzy otrzymają zwrot wpłaconych pieniędzy na swoje konta. Jeżeli natomiast kampania zakończy się sukcesem, jej pomysłodawca otrzyma zebrany kapitał, najczęściej w terminie kilkunastu dni. W przypadku zebrania wymaganej kwoty przed ustalonym terminem zakończenia kampanii, można kontynuować zbiórkę – pozwala to zebrać wyższą kwotę niż założony limit.

Rodzaje crowdfundingu

Istnieją różne rodzaje crowdfundingu w zależności od typu świadczenia zwrotnego, jaki mogą otrzymać społecznościowi inwestorzy wspierający projekt. Crowdfunding może również być realizowany w modelu mieszanym, czyli stanowiącym połączenie co najmniej dwóch rodzajów. 

Crowdfunding oparty na nagrodach

W tym modelu crowdfundingu wspierające projekt osoby otrzymują określoną nagrodę, która nie musi stanowić równowartości wpłaconych przez nie środków. Może być to np. dowolny gadżet, umieszczenie logotypów sponsorów na stronie internetowej, rabat na zakupy, możliwość uczestnictwa w zamkniętym wydarzeniu firmowym czy oficjalne podziękowanie.

Crowdfunding przedsprzedażowy

Ten rodzaj crowdfundingu polega na tym, że autor projektu dostarcza inwestorom produkt, z którego mogą skorzystać zanim trafi do sprzedaży na otwartym rynku.

Crowdfunding pożyczkowy

Jego inna nazwa to crowdfunding dłużny. Zobowiązuje on osobę organizującą kampanię do zwrócenia pozyskanych środków wraz z odsetkami po wskazanym czasie. Crowdfunding pożyczkowy umożliwia otrzymanie sporej kwoty finansowania pochodzącej z mikropłatności wielu użytkowników platformy crowdfundingowej. Uzyskanie pożyczki w ten sposób pozwala uniknąć czasochłonnych formalności i zdobyć pieniądze na inwestycję nawet w przypadku braku wysokiej zdolności kredytowej. Naliczane odsetki są znacznie niższe w porównaniu do pożyczek udzielanych przez banki czy instytucje parabankowe.

Crowdfunding udziałowy

Jest to crowdfunding inwestycyjny, który służy finansowaniu innowacyjnych startupów w formie spółki. W tym modelu każdy z indywidualnych inwestorów otrzymuje w zamian za dokonaną wpłatę udziały lub akcje przedsiębiorstwa zgłaszającego projekt, w którego powodzenie wierzą. Liczą w ten sposób na uzyskanie zysków finansowych w postaci wypłacanych dywidend.

Skorzystanie z crowdfundingu udziałowego naraża na mniejsze ryzyko niż współpraca z pojedynczym inwestorem. Z uwagi na to, że wkład każdego ze wspierających projekt przedsiębiorców jest niewielki, nie będą oni mogli zyskać znaczącego wpływu na operacyjne działania spółki. Platformy crowdfundingowe obsługujące crowdfunding inwestycyjny mogą być zobowiązane do posiadania zezwolenia na prowadzenie działalności maklerskiej.

Jak rozwija się crowdfunding w Polsce?

Jeśli chodzi o crowdfunding w Polsce, można zaobserwować stopniowy wzrost zainteresowania tą formą finansowania przedsięwzięć biznesowych. Pierwsza platforma crowdfundingowa w naszym kraju powstała w 2011 roku, natomiast crowdfunding udziałowy jako pierwszy zaoferował serwis Beesfund. W 2014 roku sukcesem zakończyła się kampania crowdfundingowa, w ramach której zostało sfinansowane kwotą 284 110 złotych wznowienie miesięcznika o grach komputerowych „Secret Service”. Inne znane projekty to m.in. aplikacja do analizy dodatków do żywności, system konwersji samochodów spalinowych na elektryczne czy poszycie studenckiego bolidu wyścigowego.

W 2021 roku ukazał się raport Związku Przedsiębiorstw Finansowych pt. „Crowdfunding udziałowy 3.0”. Wynika z niego, że od 2011 roku finansowanie społecznościowe w modelu inwestycyjnym pozwoliło polskim spółkom pozyskać niespełna 292 miliony złotych na inwestycje. Najwyższa kwota zebrana w ramach jednej kampanii wyniosła 4,5 miliona złotych. W 2021 roku z crowdfundingu udziałowego skorzystały 82 przedsiębiorstwa działające w formie spółek. Największa liczba spośród nich to firmy z branży IT (14 spółek) oraz gamingowej (16 spółek). Crowdfunding jest również popularny w sektorze OZE, spożywczym i medycznym. Łączna kwota pozyskanych środków w 2021 roku wzrosła o 15% w stosunku do poprzedniego roku. Najwięcej pieniędzy na rozwój biznesu udało się pozyskać za pośrednictwem platformy crowdfundingowej Crowdway (79,5 miliona złotych). Na kolejnych pozycjach znalazły się serwisy Beesfund i CrowdConnect.

Dla kogo jest przeznaczony crowdfunding?

Crowdfunding jest sposobem finansowania przede wszystkim innowacyjnych startupów, czyli ambitnych spółek będących na wczesnym etapie rozwoju. Mogą z niego skorzystać osoby, które chcą założyć własny biznes bez dużego wkładu finansowego. Crowdfunding pozwala otrzymać pieniądze na pokrycie inwestycji przedsiębiorcom, którym bank odmówił udzielenia kredytu ze względu na brak wystarczającej zdolności kredytowej. Finansowanie społecznościowe może być również alternatywą względem dotacji dla firm, o których ubieganie się bywa czasochłonne i wiąże się z wieloma formalnościami. Z crowdfundingu mogą także skorzystać przedsiębiorstwa działające już od dłuższego czasu, które chcą wprowadzić na rynek innowacyjne rozwiązanie.

Jakie korzyści zapewnia finansowanie społecznościowe?

Możliwość łatwego pozyskania kapitału na inwestycje to nie jedyna korzyść, jaką mogą odnieść osoby zgłaszające swój pomysł biznesowy na platformie crowdfundingowej. Metoda ta stanowi zarazem skuteczne narzędzie marketingowe, pozwalające promować produkt w grupie docelowych klientów. Dzięki zrealizowaniu kampanii crowdfundingowej firma zyskuje okazję, aby zweryfikować popyt na nowy produkt lub usługę. Jeśli projekt wzbudzi zainteresowanie, będzie promowany nie tylko na danej platformie, lecz także w mediach społecznościowych oraz innych miejscach.

Crowdfunding pozwala również zbudować sieć kontaktów z inwestorami, którzy mogą stać się klientami oraz ambasadorami powstającej marki. Często oferują oni dodatkowe wsparcie, m.in. w postaci porad biznesowych, prawnych i marketingowych, a także pomocy w pozyskaniu sponsorów, dystrybutorów czy innych partnerów.