Wolniejszy rozwój MŚP

Po wzrostach w ostatnich kwartałach, „Barometr EFL[1]” na IV kwartał 2015 r. odnotował spadek. Aktualny odczyt wynosi 56,7 pkt. i jest wyższy jedynie od wyniku za I kwartał br. Te wyniki wskazują, że kondycja finansowa polskich firm ulega pogorszeniu.

Barometr zanotował spadek

Obecne wskazanie „Barometru EFL” – 56,7 pkt. – jest o 3,6 pkt. niższe niż odczyt za ubiegły kwartał i o 2,4 pkt. wyższe niż jego pierwszy odczyt za I kwartał 2015 roku. Wynik ten jest jedynie o 6,7 pkt. wyższy od progu OR[2]. To prognozuje, że w stosunku do ubiegłego kwartału zmniejszyła się liczba mikro, małych i średnich firm, które mają potencjał do działań ukierunkowanych na intensywny rozwój.
Pomimo tego, że prognozowane inwestycje, zapotrzebowanie na zewnętrzne finansowanie oraz płynność finansowa oceniane są podobnie, jak podczas lipcowego pomiaru, to o 0,8 pkt. spadła wartość prognozowanych zamówień. Z badania wynika, że największy wpływ na uzyskany obecny wynik „Barometru EFL” mają przede wszystkim złe prognozy dotyczące sprzedaży wśród przedstawicieli branży budowlanej i HORECA.

Wzrost poprzedniego odczytu wynikał głównie z tego, że małe i średnie firmy wykazywały prorozwojowe postawy, a przedsiębiorcy w mikro firmach nastawieni byli na większe inwestycje w środki trwałe. Październikowy pomiar pokazuje, że na IV kwartał subindeks dla małych i średnich przedsiębiorstw wynosi 62,3 pkt. wobec 61,8 pkt., więc w tej kategorii utrzymany został wzrost. O 3,1 pkt. w relacji do ostatniego odczytu spadła natomiast wartość subindeksu dla mikro przedsiębiorców (54,3 pkt., wobec 57,4 pkt. w lipcu), którzy tym razem założyli spadek zamówień do końca roku – powiedział Radosław Kuczyński, prezes EFL.

Zmiany w kluczowych obszarach

Spośród czterech kluczowych czynników dla MŚP, badanych przez „Barometr EFL”, jakimi są: sprzedaż, płynność finansowa, zapotrzebowanie na finansowanie zewnętrzne oraz inwestycje w środki trwałe, największą zmianę można zauważyć w pierwszym z nich – określającym poziom sprzedaży, i trzecim czyli zapotrzebowaniu na zewnętrze źródła finansowania. Przedsiębiorcy na IV kwartał 2015 roku prognozują spadki zamówień (obecnie odpowiedziało tak 20,3 proc. badanych, poprzednio tylko 13 proc.) i zwiększenie zapotrzebowania na finansowanie zewnętrzne. W czwartym kwartale o 3,6 proc. przedsiębiorców więcej, niż trzy miesiące temu, spodziewa się, że ich poziom zadłużenia wzrośnie (obecnie 13,8 proc. vs. 10,2 proc. w III kw). Pozytywną informacją jest prognozowana przez przedsiębiorców poprawa płynności finansowej. Co piąty przedsiębiorca (20,3 proc.) liczy na poprawę płynności finansowej, co w relacji do lipcowego odczytu oznacza wzrost o 5,5 pkt. proc. Równie optymistycznie – zwiększenie inwestycji w środki trwałe deklaruje więcej niż ostatnio, bo 45,3 proc. badanych (w poprzednim kwartale 42,7 proc.).

Handel i usługi będą się rozwijać

Najwyższy wzrost w aktualnym badaniu uzyskał subindeks dla handlu, który osiągnął poziom 62,7 pkt. Zarówno mikro, jak i mali i średni przedsiębiorcy spodziewają się większej sprzedaży (18,7 pkt., poprzednio 16,5 pkt.). Wzrasta także ich skłonność do inwestycji (18,9 pkt.). Intensywniej niż w poprzednim kwartale będą się też rozwijać usługodawcy, których subindeks z 57,5 pkt. wzrósł do 59,8 pkt. Przedsiębiorcy tej branży częściej, niż trzy miesiące temu, zamierzają inwestować w środki trwałe (16,7 pkt.) oraz zakładają, że ich płynność finansowa się poprawi (8,3 pkt., w lipcu 7,5 pkt.), a zapotrzebowanie na zewnętrzne finansowanie spadnie (15,3 pkt.).
Budownictwo, produkcja i HoReCa

Wśród badanych branż niższą, niż w lipcowym odczycie, wartość uzyskał subindeks dla branży budowlanej (52,9 pkt.). Przedsiębiorcy spodziewają się przede wszystkim zmniejszenia liczby zamówień (spadek o 5,4 pkt. w relacji do lipcowego pomiaru), w związku z czym rośnie prognozowane zapotrzebowanie na zewnętrzne finansowanie. Badani w mniejszej liczbie planują także inwestycje w środki trwałe. Pogorszenie w tych obszarach występuje przede wszystkim wśród firm zatrudniających do 9 osób (subindeks dla mikro firm budowlanych wyniósł 47,4 pkt., dla porównania w lipcu – 68,2 pkt.).

Spadek wartości subindeksu odnotowano też dla producentów (61,3 pkt.). Jest to głównie efekt prognozowania mniejszej liczby zamówień (16,8 pkt.), a także niższej skłonności do dokonywania inwestycji (16,8 pkt.). W tym przypadku jednak na wyniku zaważyły przede wszystkim nastroje wyrażane przez firmy zatrudniające od 10 do 249 osób.

Najsilniej, bo aż o 10,8 pkt., spadł subindeks dla branży hotelarskiej i gastronomicznej. Końcówka roku to czas, w którym sezon dla właścicieli wielu hoteli się kończy, co znajduje odzwierciedlenie w nienajlepszych prognozach dla sektora. W relacji do trzeciego kwartału, badani spodziewają się spadku sprzedaży (regres o 4,8 pkt.) oraz pogorszenia płynności finansowej (7,2 pkt., a poprzednio 8,6 pkt.).

Produkty finansowe dla MŚP

W tej edycji badania do najczęściej używanych przez MŚP produktów finansowych należą: kredyt bankowy, leasing i ubezpieczenie majątku firmy, oczywiście zaraz po środkach własnych firmy, z których przedsiębiorcy korzystają najczęściej. Po wypracowane zyski firmy istotnie częściej sięgają producenci niż przedsiębiorcy reprezentujący branżę budowlaną. Natomiast faktoring to instrument, z którego chętniej korzystają firmy handlowe niż usługodawcy. Leasing jako forma finansowania działalności przedsiębiorstwa, a także dokonywanych inwestycji, to rozwiązanie częściej wybierane przez przedstawicieli mikro firm, w czym różnią się od małych i średnich przedsiębiorstw. Również najmniejsze firmy chętniej niż więksi gracze decydują się ubezpieczyć majątek firmy.

[1] „Barometr EFL” to syntetyczny wskaźnik informujący o skłonności firm z sektora MŚP do wzrostu (tj. rozwoju rozumianego, jako stawianie sobie przez przedsiębiorstwa celów związanych ze wzrostem sprzedaży i produkcji, ekspansją na nowe rynki i maksymalizacją zysków, co jest związane z inwestycjami w środki trwałe). Prognozowana na dany kwartał kondycja finansowa firm MŚP daje punkt odniesienia do wnioskowania o zakładanym kierunku zmian, które sprzyjają wzrostowi lub działają hamująco na rozwój firm. Badanie przygotowywane jest przez Instytut Keralla Research na zlecenie EFL, a jego wyniki są publikowane co kwartał. Jego uczestnicy to mikro, małe i średnie firmy terenu całej Polski. W badaniu wzięła udział reprezentatywna grupa sześciuset firm. Aktualna edycja badania odbyła się w dniach 5 – 16.10.2015 r.
[2] Próg OR wskazuje poziom ograniczenia rozwój i niepewność przedsiębiorców.