Umowa leasingu – najważniejsze zapisy, obowiązki i wypowiedzenie

Przed wzięciem przedmiotu w leasing warto szczegółowo zapoznać się z zapisami umowy. Pozwoli to być świadomym jej najważniejszych zasad, czasu trwania, opłat i prowizji, a także praw oraz obowiązków obu stron. W artykule przybliżamy najważniejsze elementy, jakie zawiera umowa leasingu. Wskazujemy ponadto okoliczności i konsekwencje jej wypowiedzenia.

Czym jest umowa leasingowa?

Umowa leasingu to czynność cywilnoprawna, której istota została wskazana w Art. 7091 kodeksu cywilnego. Ten akt prawny wyodrębnia dwie strony umowy – finansującego (leasingodawcę) oraz korzystającego (leasingobiorcę). Finansującym jest firma leasingowa, czyli oferująca leasing w zakresie swojej działalności. Nabywa ona od dostawcy określoną rzecz, którą następnie przekazuje do używania leasingobiorcy na określonych warunkach. Korzystający – po otrzymaniu przedmiotu – zostaje zobowiązany do regulowania na rzecz finansującego rat leasingowych.

Umowa leasingowa dotyczy odpłatnego korzystania przez leasingobiorcę ze środka trwałego podlegającego amortyzacji. Jej przedmiotem może być np. samochód, meble biurowe, urządzenia i taśmy produkcyjne, komputery, nieruchomości i wiele innych. 

Obligatoryjne elementy umowy leasingu

Kodeks cywilny zobowiązuje strony umowy do jej zawarcia na piśmie pod rygorem nieważności (chyba że aktualne warunki stanowią inaczej, np. firma leasingowa daje możliwość zdalnego zawarcia umowy). W przypadku kiedy przedmiotem jest nieruchomość z opcją wykupu, wtedy umowa leasingu powinna przyjąć formę aktu notarialnego.

Treść umowy leasingu może być ustalana dowolnie, jednak powinny być w niej zawarte obowiązkowe elementy, takie jak:

• przedmiot leasingu oraz jego podstawowa charakterystyka,
• dane identyfikacyjne finansującego oraz leasingobiorcę (nazwa, NIP i REGON, adres siedziby, dane osoby reprezentującej itp.),
• data i miejscowość zawarcia umowy,
• termin przekazania rzeczy korzystającemu,
• czas trwania umowy,
• zasady korzystania z przedmiotu leasingu,
• warunki i sposób spłaty przedmiotu leasingu,
• zasady zakończenia umowy,
• własnoręczne podpisy obu stron. 

Części składowe umowy

Umowy leasingowe zwykle składają się z 3 dokumentów – części podstawowej, harmonogramu spłat oraz Ogólnych Warunków Umowy Leasingowej. Harmonogram oraz OWUL mogą przyjąć formę załączników.

W harmonogramie spłat powinna zostać wskazana kwota rat leasingowych oraz precyzyjny termin ich regulowania. Wysokość rat może zostać przedstawiona z podziałem na część kapitałową i odsetkową. Leasingodawca ma możliwość zastrzeżenia w umowie, że wysokość rat będzie zmienna – w zależności od referencyjnej stopy oprocentowania WIBOR/EURIBOR. Wysokość raty może zostać zmniejszona, jeżeli korzystający wpłaci kwotę czynszu inicjalnego.

W OWUL zawarte są natomiast szczegółowe warunki dostawy, odbioru, wykorzystywania przedmiotu umowy, a także jej zakończenia i przedwczesnego wypowiedzenia. Część ta obejmuje również szczegółowe zasady opłacania rat oraz wskazuje reguły postępowania w przypadku, kiedy warunki umowy zostaną złamane.

Wskazanie strony uprawnionej do odpisów amortyzacyjnych

Z umowy leasingowej powinno jednoznacznie wynikać, która ze stron jest zobowiązana do dokonywania bieżących odpisów amortyzacyjnych. Bez względu na rodzaj leasingu, dany przedmiot pozostaje własnością leasingodawcy na czas trwania umowy. Jeżeli daje ona korzystającemu prawo do amortyzowania środka trwałego, wtedy mówimy o leasingu finansowym. W przeciwnym razie dochodzi do zawarcia umowy leasingu operacyjnego – odpisów amortyzacyjnych dokonuje wówczas finansujący.

Na jak długi czas zawierana jest umowa leasingu?

Umowa leasingu operacyjnego powinna zostać zawarta na czas odpowiadający co najmniej 40% okresu amortyzacji środka trwałego. Jeżeli korzystający bierze w leasing samochód, wtedy wskazany termin musi wynosić minimum 2 lata. Polskie prawo nie wskazuje maksymalnego czasu trwania umowy leasingu, jednak firmy leasingowe zwykle przekazują przedmiot umowy na okres do 5 lat.

Prawa i obowiązki finansującego

W treści umowy powinny zostać szczegółowo wyodrębnione zarówno prawa, jak i obowiązki obu stron.

Obowiązki finansującego to zwłaszcza:

• nabycie przedmiotu wskazanego w umowie – może zakupić go od zewnętrznego dostawcy lub wytworzyć we własnym zakresie,
• przekazanie danej rzeczy leasingobiorcy do użytkowania,
• wydanie korzystającemu odpisu umowy ze zbywcą (producentem/dostawcą) oraz innej niezbędnej dokumentacji dotyczącej przedmiotu umowy.
  

Leasingodawca w chwili podpisania umowy zyskuje również szereg praw, takich jak m.in.:

• pobieranie rat leasingowych od korzystającego,
• kontrolowanie sposobu użytkowania przedmiotu umowy przez leasingobiorcę,
• naliczanie odsetek za zwłokę w regulowaniu rat,
• obciążanie korzystającego ewentualnymi kosztami windykacji długu.

Prawa i obowiązki korzystającego

W momencie odbioru przedmiotu leasingu, korzystający zyskuje prawo do korzystania z niego na warunkach umowy. Głównym jego obowiązkiem jest opłacanie w terminie rat leasingowych. W przypadku wystąpienia zadłużenia, finansujący może wypowiedzieć umowę i zobowiązać leasingobiorcę do niezwłocznego uregulowania wszystkich pozostałych rat.

Umowa leasingowa nakłada także na użytkującego obowiązek utrzymania przedmiotu w należytym stanie. W tym celu konieczne jest jego wykorzystywanie zgodnie z przeznaczeniem, a także dbanie o regularną konserwację, przeglądy czy czynności serwisowe.

Do pozostałych obowiązków leasingobiorcy można zaliczyć:

• podpisanie protokołu zdawczo-odbiorczego – jest to dokument przekazany przez firmę leasingową, w którym korzystający potwierdza odbiór rzeczy w nienaruszonym stanie,
• ponoszenie konsekwencji zniszczenia, uszkodzenia, utraty lub kradzieży przedmiotu,
• informowanie leasingodawcy o konieczności przeprowadzenia napraw,
• umożliwianie firmie leasingowej kontrolowania sposobu użytkowania użytkowanej rzeczy.

Leasingobiorca bez zgody finansującego nie może dokonywać jakichkolwiek zmian w przedmiocie umowy, takich jak np. jego udoskonalenie czy tuning. Uzyskanie pozwolenia jest także konieczne w przypadku, gdy korzystający chce przekazać daną rzecz w użytkowanie osobie trzeciej. Zwykle firmy leasingowe zezwalają na ubezpieczenie przedmiotu we własnym zakresie, lecz pobierają z tego tytułu opłatę manipulacyjną.

Zakończenie umowy a wykup

Umowa leasingowa powinna wskazywać dokładne zasady i procedury jej zakończenia. Finansujący wyznacza korzystającemu termin zwrócenia przedmiotu lub podjęcia decyzji o jego wykupie. W przypadku leasingu operacyjnego korzystający może zdecydować, czy chce skorzystać z takiej możliwości lub z niej zrezygnować. W treści umowy powinna znajdować się kwota ewentualnego wykupu. Leasing finansowy zakłada natomiast, że środek trwały staje się obligatoryjnie własnością leasingobiorcy po zakończeniu umowy.

Wypowiedzenie umowy leasingu – jak wygląda i jakie niesie konsekwencje?

Firma leasingowa w uzasadnionych przypadkach może zdecydować się na wypowiedzenie umowy leasingu. Wówczas korzystający zostanie zobowiązany do uregulowania wszystkich pozostałych, nieuiszczonych rat. Firma leasingowa może również naliczyć dodatkowe prowizje oraz kary umowne. Takie same konsekwencje występują w sytuacji, kiedy to korzystający decyduje się na przedterminowe odstąpienie od umowy leasingu.

Wypowiedzenie umowy leasingowej przez finansującego może nastąpić m.in. z następujących powodów:

• zwłoka w płatności rat przez korzystającego,
• korzystanie z przedmiotu niezgodnie z jego przeznaczeniem,
• nieprzestrzeganie obowiązku przeprowadzania napraw, przeglądów technicznych czy konserwacji,
• dokonywanie zmian w przedmiocie umowy bez zgody leasingodawcy,
• udostępnienie przez korzystającego rzeczy do użytkowania przez osobę trzecią bez wcześniejszej zgody finansującego.

Umowa może również wygasnąć w sposób automatyczny, jeżeli dojdzie do kradzieży, utraty lub szkody całkowitej przedmiotu umowy leasingu.

Jeżeli korzystający nie jest w stanie terminowo spłacać rat leasingowych, może wtedy wystąpić do finansującego o udzielenie zgody na cesję leasingu. Jest to przeniesienie umowy na inny podmiot, który kontynuuje umowę na dotychczasowych zasadach. Rozwiązanie to pozwala uniknąć negatywnych konsekwencji przedwczesnego odstąpienia od umowy.

Pamiętaj, że poszczególne umowy mogą się między sobą różnić, jednak powinny być w nich zawarte wyszczególnione w artykule elementy. 

Chcesz skorzystać z leasingu?