Czy zmiany klimatu zmienią rynek opon?

Mimo że w Polsce przepisy nie regulują dostosowania ogumienia do pory roku, znacząca większość kierowców sezonowo wymienia opony. Jednak coraz większą popularnością cieszą się modele całoroczne. Czy jest prawdopodobne, że całkowicie zastąpią opony letnie i zimowe i jaki wpływ na to mają zmiany klimatu?

Unia Europejska często wprowadza ujednolicone rozwiązania prawne dla państw członkowskich, ale w kwestii opon zimowych panuje duża autonomia. W niektórych krajach są one obowiązkowe w określonych terminach, w innych – tylko gdy panują konkretne warunki pogodowe; są też miejsca, gdzie znaki drogowe nakazują używania zimówek. W wielu krajach w ogóle nie ma takiego obowiązku prawnego, a opony zimowe są jedynie zalecane przy niskich temperaturach – do tej grupy zalicza się Polska¹.

Jednocześnie przekonanie o walorach opon sezonowych i związane z tym przyzwyczajenia są u nas bardzo ugruntowane, bo aż 83% polskich kierowców decyduje się na wymianę². Pod tym względem wyprzedzamy Rumunię, Luksemburg czy Niemcy i jesteśmy sporo powyżej europejskiej średniej, która wynosi 58%³. Zwolennicy opon zimowych podkreślają ich znaczenie dla zachowania bezpieczeństwa na drodze. Przeciwnicy podają argumenty natury ekonomicznej: wymiana opon pochłania czas (potrzebny na dojazd do zakładu wulkanizacyjnego, samą wymianę, a często także stanie w kolejce) i pieniądze (koszt wymiany, a czasem także wyważenia kół i przechowywania nieużywanego kompletu). Dodatkowo podają w wątpliwość sens ich użytkowania, gdy zimy są coraz łagodniejsze, a opady śniegu – sporadyczne. Problemem może być ogólna nieprzewidywalność pogody: czasami późną jesienią, już po założeniu opon zimowych, okresowo wracają wyższe temperatury, a wiosną, po wymianie na letnie modele, zdarzają się przymrozki. W każdej z tych sytuacji opony sezonowe będą miały mniejszą skuteczność.

Dlatego coraz więcej kierowców wybiera opony całoroczne. Ich udział w rynku rośnie bardzo dynamicznie,w 2023 r. sięgał nawet 25%⁴. Co ciekawe, sprzedaż opon wielosezonowych rośnie kosztem letnich. Eksperci prognozują, że w ciągu kilku lat te dwa modele procentowo zrównają się, przy sprzedaży opon zimowych utrzymującej się na poziomie ok. 40%. Liczne grono kierowców (34%), którzy nie biorą pod uwagę opon całorocznych, robi to z powodu zbyt małej wiedzy na ten temat⁵. Można przypuszczać, że w obliczu rosnącej liczby informacji o tych produktach odsetek sceptyków będzie maleć.

W czasie zimy opony całoroczne będą stosunkowo skutecznym i bezpiecznym rozwiązaniem – brytyjskie badania wykazały, że w temperaturach 0-10 stopni Celsjusza lepiej spełniają swoją rolę niż letnie. Jeśli jednak będą używane w ekstremalnych warunkach, będą szybciej się zużywać i negatywnie wpływać na prowadzenie auta. Z tego powodu mogą być alternatywą dla zimówek tylko w określonych okolicznościach: podczas niezbyt szybkiej jazdy na krótkich dystansach, po dobrze utrzymanych (czyli odśnieżanych) drogach i płaskim terenie – czyli głównie w mieście. Kierowcy, którzy lubią większe wyzwana – szybszą jazdę w trudniejszym terenie – powinni postawić na opony sezonowe.

Tu warto zaznaczyć, że opony zimowe sprawdzają się nie tylko przy silnym mrozie, oblodzeniu czy intensywnych opadach śniegu. Swoje zalety ujawniają już wtedy, gdy średniodobowa temperatura spada poniżej 6 st. Celsjusza, co notowane jest w Polsce od listopada. Wprawdzie luty 2024 r. był ekstremalnie ciepły ze średnią temperaturą 5,7 st. Celsjusza (aż o 5,8 stopnia wyższą od średniej wieloletniej), ale nawet ta wartość mieściła się w podanym przedziale. W takich warunkach opony zimowe mają udowodnioną większą przyczepność i krótszą drogę hamowania.

Na zwiększone zainteresowanie ogumieniem całorocznym mogą mieć wpływ także inne czynniki. Postępująca urbanizacja spowoduje, że auta będą wykorzystywane w mniej wymagających warunkach. Równocześnie popularność zyskują inne niż kiedyś formy użytkowania samochodów, takie jak carsharing czy wynajem, coraz więcej aut należy do flot firmowych, a ich menedżerom zależy na maksymalnym uproszczeniu obsługi. Wydaje się zatem, że zmiany klimatu są przeceniane jako motywacja do przejścia z opon sezonowych na całoroczne. W grę wchodzi raczej wygoda, dążenie do szeroko pojętych oszczędności i inny styl życia.

Na koniec warto wziąć pod uwagę, że choć w polskich warunkach kierowca nie zostanie ukarany mandatem za niedostosowanie opon do warunków drogowych, to za granicą może się to zdarzyć. Jeśli planujemy podróż służbową albo transport towarów w bardziej odległe miejsce, najlepiej sprawdzić przepisy obowiązujące w kraju czy nawet regionie docelowym.

1) https://konsument.gov.pl/gdzie-w-europie-opony-zimowe-sa-obowiazkowe/
2) Badanie „Czy Polacy zmieniają opony?” na zlecenie serwisu Oponeo.pl, 2021, https://www.oponeo.pl/artykul/wymiana-opon-przy-7-stopniach-prawda-czy-mit Badanie na zlecenie Oponeo.pl
3) Goodyear Winter Driving Attitudes Survey, 2022, https://news.goodyear.eu/goodyear-winter-driving-attitudes-survey-research-unveils-huge-gap-in-winter-driving-confidence-among-european-countries/
4) https://www.oponeo.pl/artykul/sprzedaz-opon-w-polsce-2024?srsltid=AfmBOoosQVH-wQ7YLZldfnT5yu9XwMTIKzRGM1N2RcsWV63nXrb-j4R_
5) Raport Continental i InsightOut Lab, 2023, https://insightoutlab.com/raport-opony-caloroczne-kto-ich-uzywa-i-jak-kontroluje-ich-stan/