Czym jest agrofotowoltaika? Korzyści z fotowoltaiki w rolnictwie
Popularność fotowoltaiki w Polsce rośnie nie tylko w gospodarstwach domowych, lecz także rolnych. Dzięki zastosowaniu koncepcji agrofotowoltaiki panele słoneczne dla rolników nie muszą powodować wyłączenia gruntów z upraw.
Sprawdź, co to jest agrofotowoltaika i jakie korzyści przynosi zielona energia w gospodarstwie rolnym. Dowiedz się, jak wygląda rozwój agrofotowoltaiki w Polsce i za granicą oraz jakie bariery spowalniają go w naszym kraju. Poznaj również korzystne sposoby finansowania inwestycji w fotowoltaikę dla gospodarstwa rolnego.
Agrofotowoltaika – definicja
Agrofotowoltaika (inaczej agrowoltaika) to koncepcja, która zakłada wykorzystanie gruntów jednocześnie do produkcji rolnej oraz wytwarzania zielonej energii elektrycznej. Pomysłodawcami tej idei byli niemieccy naukowcy – Adolf Goetzberger i Armin Zastrow. Panele fotowoltaiczne w ramach agrowoltaiki można montować nad lub obok upraw – przy użyciu stałych bądź ruchomych konstrukcji (trackerów). Istnieje także możliwość zintegrowania modułów ze szklarniami.
Agrowoltaika – zalety produkcji energii elektrycznej w gospodarstwach rolnych
Agrowoltaika zapewnia wiele korzyści zarówno z punktu widzenia właścicieli gospodarstw rolnych, społeczności lokalnej, ochrony środowiska, jak i gospodarki całego kraju. Podobne zalety wiążą się z inwestycją w farmy fotowoltaiczne oraz inne odnawialne źródła energii – np. turbiny wiatrowe czy biogazownie.
Korzyści ekonomiczne
Dzięki agrofotowoltaice rolnik może efektywniej wykorzystywać swoje grunty i poprawić konkurencyjność, a w konsekwencji osiągać wyższe zyski z produkcji rolnej. Panele fotowoltaiczne dla rolników pozwalają uzyskać bardziej obfite i zdrowsze plony, ponieważ chronią rośliny przed deszczem, gradem, silnym wiatrem, zbyt wysoką lub niską temperaturą oraz nadmiernym nasłonecznieniem. Sprzyjają także gromadzeniu wody deszczowej i pozwalają rolnikowi regulować okres wegetacji – aby zbiór następował w okresach najwyższej opłacalności.
Fotowoltaika w gospodarstwie rolnym zabezpiecza rolnika przed ryzykiem wzrastających cen prądu. Może on wykorzystywać na miejscu darmową energię ze słońca – do zasilania maszyn rolniczych (np. elektrycznych ciągników), ogrzewania i naświetlania roślin czy zasilania pomp, filtrów i systemów nawadniania. Oprócz bieżącej autokonsumpcji istnieje także możliwość sprzedaży nadwyżek zielonej energii do sieci. Instalacje fotowoltaiczne dla rolników są bezobsługowe i działają efektywnie nawet przez kilkadziesiąt lat – w tym czasie zapewniają spore oszczędności finansowe.
Ochrona środowiska
Fotowoltaika w rolnictwie nie generuje żadnych zanieczyszczeń ani hałasu, a zarazem pozwala zmniejszyć emisję CO2 do atmosfery – poprzez zastąpienie konwencjonalnych paliw kopalnych zieloną energią.
Systemy agrofotowoltaiczne sprzyjają także poprawie bioróżnorodności, jeśli rolnik zachowa pod panelami pasy zieleni i rośliny łąkowe. W ten sposób zapewni schronienie i atrakcyjne miejsce bytowania dla owadów, ptaków czy innych zwierząt. Agrowoltaika pozwala również zapobiec nadmiernej erozji gleby, ponieważ panele słoneczne chronią ją przed niszczeniem pod wpływem wiatru.
Poprawa warunków pracy rolnika
Panele fotowoltaiczne nad uprawami rolnymi zapewniają rolnikowi cień podczas upalnych dni, a także osłaniają go przed deszczem, gradem czy silnym wiatrem. Dzięki temu zwiększają komfort i bezpieczeństwo w czasie pracy.
Poprawa bezpieczeństwa energetycznego i żywnościowego
Fotowoltaika dla gospodarstwa rolnego, podobnie jak inne źródła OZE, zapewnia stabilny dostęp do taniej i odnawialnej energii elektrycznej. Dzięki temu rolnik może oferować swoje produkty w cenach akceptowalnych dla konsumentów, a także udostępniać wytwarzany prąd społeczności lokalnej.
Agrofotowoltaika w Polsce i na świecie
W ostatnich latach można zaobserwować dynamiczny rozwój agrowoltaiki w Europie, zwłaszcza we Francji, Holandii, Hiszpanii i Włoszech. Koncepcja ta jest także popularna w krajach azjatyckich – Chinach, Japonii czy Korei Południowej. W państwach UE agrofotowoltaika często ma zastosowanie w winnicach.
W Polsce agrowoltaika znajduje się na etapie wczesnego rozwoju, lecz wiąże się z nią spory potencjał, m.in. z uwagi na dużą powierzchnię gruntów rolnych. Pierwsze inwestycje tego typu powstały już w różnych częściach Polski i dotyczą m.in. upraw czosnku niedźwiedziego, miododajnych łąk kwietnych czy hodowli pszczół i owiec.
Bariery rozwoju dla agrowoltaiki w Polsce
Istotną barierą rozwoju agrofotowoltaiki w naszym kraju jest brak uregulowań prawno-podatkowych dla tego typu inwestycji – rolnicy mogą je realizować wyłącznie w ramach przepisów dotyczących klasycznych systemów fotowoltaicznych. Powoduje to, że panele słoneczne można instalować bez konieczności wyłączania z produkcji rolnej jedynie na gruntach najgorszych klas – IV-VI pochodzenia mineralnego. Jeśli rolnik wyłączy ziemię z produkcji rolnej, utraci możliwość otrzymywania dopłat bezpośrednich oraz będzie musiał ponosić dodatkowe opłaty.
Aby otrzymać pozwolenie na realizację inwestycji w system agrowoltaiczny, konieczne jest ustalenie warunków planistycznych. Można je określić na podstawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy. Wymagana jest także ocena oddziaływania na środowisko oraz uzyskanie warunków przyłączenia instalacji fotowoltaicznej do sieci. Fotowoltaika w gospodarstwie rolnym powoduje, że rolnik musi opłacać podatek od nieruchomości, który jest znacznie wyższy w porównaniu do podatku od gruntów rolnych.
Fotowoltaika dla rolnika. Jak korzystnie sfinansować instalację fotowoltaiczną?
Panele fotowoltaiczne dla rolników warto sfinansować leasingiem. Przedmiotem umowy może być kompletna instalacja fotowoltaiczna, a także inwertery i magazyny energii. Firmy leasingowe oferują leasing paneli słonecznych dla rolników przy zastosowaniu uproszczonej procedury weryfikacyjnej. Warunki umowy można dopasować do potrzeb swojego gospodarstwa, m.in. pod kątem wysokości raty, harmonogramu spłaty i okresu finansowania (nawet do 84 miesięcy).
Rolnik może też ubiegać się o dotację do fotowoltaiki w rolnictwie z programu Agroenergia NFOŚiGW. Dofinansowaniu podlegają instalacje o mocy od 10 kW do 50 kW. Nabór wniosków zakończy się 30 września 2025 roku lub w momencie wyczerpania środków. Dotacja dla instalacji o mocy 10-30 kW może wynieść do 20% kosztów kwalifikowanych (maksymalnie 15 tys. zł), a od 30 do 50 kW do 13% (25 tys. zł).
