Czy wirtualna rzeczywistość zrewolucjonizuje medycynę?

Do 2020 roku branża wirtualnej i rozszerzonej rzeczywistości osiągnęła wartość ponad 160 miliardów dolarów. Na rynku dostępne są już tanie urządzenia, w tym dedykowane okulary, do których wystarczy włożyć smartfon i uruchomić odpowiednią aplikację, by przenieść się do zupełnie innego świata – pełnego gier, filmów, symulatorów – w którym możemy doświadczyć nieznanych dotąd emocji. Rozszerzona rzeczywistość w pełni angażuje nasz wzrok i słuch, dlatego wzbudza tak duże zainteresowanie.

Technologia ta nie jest jednak wykorzystywana wyłącznie w celach rozrywkowych. Szerokie zastosowanie znalazła również w sektorze opieki zdrowotnej. Co ciekawe, już na początku lat 90. była wykorzystywana do wizualizacji złożonych danych medycznych, zwłaszcza w trakcie operacji. Według wielu prognoz w przyszłości lekarze doczekają się jednego urządzenia, mniejszego i bardziej przyjaznego w obsłudze niż standardowe gogle, które umożliwi płynne przełączanie się między wirtualną, rozszerzoną i prawdziwą rzeczywistością.

Sprawdźmy, jakie obecnie zastosowanie ma VR w medycynie i jak ta technologia może się rozwijać w najbliższej przyszłości. 

Rozszerzona rzeczywistość w medycynie estetycznej i chirurgii

Aplikacja przeznaczona do obsługi gogli może przeprowadzić chirurga przez całą procedurę medyczną. Jest w stanie zidentyfikować części ciała pacjenta i wskazać obszary, przy których należy zachować szczególną ostrożność, między innymi ze względu na przebiegające w pobliżu nerwy, mięśnie czy tętnice.

Technologia CaptiView AR-system nakłada dane na model 3D w mikroskopie chirurgicznym. Pozwala przełączać się między obrazami – bieżącym, pokazującym włókna i układ nerwowo-naczyniowy oraz wynikami badań, które zostały wykonane przed operacją (zdjęcia rentgenowskie, przestrzenne wyniki rezonansu magnetycznego). Gogle VR mogą ułatwić pracę chociażby neurochirurgom, pomagając im w precyzyjnym zlokalizowaniu położenia guza. 

Medyczne szkolenia z wykorzystaniem wirtualnej rzeczywistości

Po założeniu gogli VR, specjalnych rękawic i kontrolerów, studenci uczelni medycznych mogą przenieść się na wirtualną salę operacyjną i zoperować trójwymiarowy model człowieka, nie narażając zdrowia i życia prawdziwych pacjentów. Wirtualne narzędzia pozwalają planować z wyprzedzeniem skomplikowane zabiegi, sprawdzać różne scenariusze ich przebiegu, eksperymentować z nowymi technikami operacyjnymi – tak, aby w rzeczywistości działać zgodnie z przećwiczonym schematem.

Moduł edukacyjny służy również do nauki anatomii. Studenci mogą analizować wirtualne modele narządów, obracać je i oglądać pod różnym kątem, swobodnie analizować ich przekrój. Odpowiednio stworzona aplikacja może pełnić funkcję szkoleniową, jak i egzaminacyjną. Umożliwia śledzenie każdego ruchu kursanta i wyświetlanie mu na bieżąco informacji zwrotnych, nawet bez udziału nauczyciela. Ze szkoleń opartych na wirtualnej rzeczywistości może korzystać wiele osób równocześnie. 

VR a rehabilitacja

VR wykorzystywany jest między innymi przez dzieci, które cierpią na zeza czy zespół leniwego oka. Leczenie tak naprawdę może odbywać się w warunkach domowych. Polega na zabawie i graniu w angażujące gry terapeutyczne opracowane we współpracy ze specjalistami z zakresu okulistyki dziecięcej.

Wszechstronność systemu pozwala na stosowanie go również przy treningu kończyn dolnych, górnych, jak i tułowia. Pacjent poddawany rehabilitacji, dzięki dodatkowej stymulacji jest skłonny do wykonywania trudniejszych i bardziej wymagających ćwiczeń, nie narzeka na długość treningu. Motywuje go również możliwość śledzenia swoich wyników, przechodzenie przez kolejne poziomy trudności ćwiczeń. Prowadzone są badania nad wykorzystaniem tej terapii w rehabilitacji osób po udarach mózgu, przede wszystkim w walce z charakterystycznym niedowładem połowicznym, oraz u chorujących na Parkinsona. 

Psychoterapia i walka z bólem

Wirtualna rzeczywistość sprawdza się także w psychoterapii, pozwalając w bezpiecznych i kontrolowanych warunkach skonfrontować się pacjentowi z fobiami. Dla przykładu, osoby cierpiące na lęk wysokości mogą dzięki goglom VR przespacerować się po dachu wieżowca, wiedząc, że tak naprawdę nic im nie grozi. Przemówienie przed wirtualnym audytorium może ułatwić pokonanie lęku przed wystąpieniami publicznymi. Pacjenci mogą wcześniej oswoić się z wizjami, które wywołują u nich strach i nauczyć się panowania nad swoimi myślami i reakcjami. Terapia VR stosowana jest również jako uzupełnienie terapii neurofeedback, której celem jest poprawa koncentracji i rozwój myślenia kreatywnego.

Dzięki skupieniu uwagi na wykreowanym cyfrowym świecie, wirtualna rzeczywistość może również pomóc w walce z bólem. Mózg pacjenta skupia się na bodźcach płynących z gogli i zapomina o fizycznej przyczynie bólu. VR coraz częściej jest wykorzystywany przed operacjami czy w gabinetach dentystycznych.