Twoi kontrahenci nie opłacają faktur w terminie? Faktoring pomoże Ci utrzymać płynność finansową

Polscy przedsiębiorcy powszechnie zmagają się z problemem nieterminowego opłacania faktur przez swoich kontrahentów. Z powodu zamrożenia środków nie są w stanie finansować bieżących kosztów działalności, co często prowadzi do upadku firmy. Jedną z metod odzyskiwania należności stanowi faktoring. Na czym polega? Jakie wyróżniamy rodzaje faktoringu? Jakie są korzyści takiego rozwiązania? W artykule odpowiemy na te pytania.

Co to jest faktoring? Definicja pojęcia

Firmy narażone na ryzyko zatorów płatniczych mogą skorzystać z zewnętrznego źródła finansowania, jakim jest faktoring. Definicja tego pojęcia kładzie nacisk na to, że mamy w tym przypadku do czynienia z transakcją polegającą na sprzedaży wierzytelności. Przedsiębiorca przekazuje na rzecz podmiotu świadczącego usługę faktoringu prawo do roszczeń wynikających z faktur wystawionych swoim kontrahentom. W tym celu dochodzi do zawarcia umowy cesji wierzytelności. Mogą być nią objęte jedynie takie faktury, których termin zapłaty jeszcze nie upłynął. Są to zazwyczaj dokumenty z odroczonym terminem płatności – w ich przypadku obowiązek uregulowania zobowiązania pojawia się po długim czasie od momentu sprzedaży, np. dopiero po 90 dniach.

Przedsiębiorca, dzięki korzystaniu z usługi faktoringu, nie musi miesiącami czekać na przelew od swojego kontrahenta. Otrzymuje pieniądze od faktora (banku lub firmy faktoringowej) w krótkim czasie po wystawieniu faktury dla klienta. Faktoring może również obejmować pakiet dodatkowych usług, takich jak:

• monitorowanie płatności przez faktora,
• windykacja należności,
• wsparcie w prowadzeniu rozliczeń,
• przejęcie przez pośrednika ryzyka niewypłacalności dłużnika – jeśli firma zdecyduje się na faktoring pełny.

Jak działa faktoring?

Umowa usługi faktoringu jest zawierana pomiędzy faktorantem (przedsiębiorcą korzystającym z tej formy finansowania) a faktorem (instytucją nabywającą wierzytelność).

Podstawowe etapy faktoringu są następujące:

• Przedsiębiorca (faktorant) realizuje usługę i wystawia fakturę z odroczoną płatnością swojemu kontrahentowi;
• Faktorant przesyła do faktora wniosek o zawarcie umowy faktoringu i dołącza nieprzeterminowane faktury;
• Faktor weryfikuje otrzymane dokumenty, a także wiarygodność faktoranta oraz jego kontrahenta;
• W przypadku pozytywnej weryfikacji, podpisywana jest umowa cesji wierzytelności. Faktor odkupuje od przedsiębiorcy prawa do jego faktur;
• Na rachunek bankowy faktoranta przelewane są środki pieniężne za faktury w formie zaliczki – zazwyczaj 80-90% wartości faktury. W przypadku niedużych kwot, przelew jest realizowany nawet w kilkanaście minut;
• Kontrahent (dłużnik) dokonuje płatności na konto faktora lub zwleka z uregulowaniem należności;
• Pośrednik pobiera od przedsiębiorcy naliczone na podstawie umowy prowizje i odsetki. Jeżeli dłużnik nie płaci w terminie, wtedy firma faktoringowa rozpoczyna świadczenie ewentualnych usług dodatkowych – np. windykacji.

Na etapie weryfikacji wniosku faktor może poddać analizie:

• wielkość obrotów firmy faktoranta,
• wyciągi z jego rachunku bankowego,
• długość działania firmy na rynku,
• metodę prowadzenia rachunkowości,
• długość i jakość współpracy pomiędzy faktorantem a jego kontrahentem.

Firma faktoringowa w przypadku wątpliwości odnośnie wiarygodności przedsiębiorcy oraz wypłacalności jego kontrahenta może zażądać dodatkowych zabezpieczeń umowy. Mogą one przyjąć postać pełnomocnictwa do rachunku bankowego czy weksla in blanco.

Rodzaje faktoringu

Warto, aby przedsiębiorca przed podpisaniem umowy wiedział, jakie usługi obejmuje faktoring. Jednym z jego rodzajów jest faktoring pełny (bez regresu). W tym przypadku firma faktoringowa przejmuje na siebie pełne ryzyko niewypłacalności dłużnika. Nie może więc wymagać od faktoranta, aby ten z własnych środków pokrył nieuregulowane przez kontrahenta zobowiązanie.

Faktoring niepełny (z regresem) nie zwalnia natomiast przedsiębiorcy korzystającego z faktoringu z odpowiedzialności za niewypłacalność dłużnika. W sytuacji braku możliwości uregulowania przez niego zaległej kwoty, obowiązek zapłaty należności spada na faktoranta. Faktoring z regresem pozwala zarazem firmie faktoringowej żądać od przedsiębiorcy zwrotu uzyskanej wcześniej zaliczki za sprzedane faktury. 

Pośrednie rozwiązanie stanowi tzw. faktoring mieszany. W tym przypadku odpowiedzialność faktora za brak wypłacalności kontrahenta jest ograniczona jedynie do wskazanej w umowie kwoty – pozostałą część zobowiązania musi więc pokryć przedsiębiorca.

Usługa faktoringowa dzieli się również ze względu na to, czy kontrahenci są informowani o przejęciu wierzytelności przedsiębiorcy przez pośrednika. Faktoring jawny zakłada przekazanie dłużnikom informacji o cesji wierzytelności. Od tego momentu powinni oni dokonywać płatności za faktury wyłącznie na konto firmy faktoringowej. Cichy faktoring pozwala natomiast na zatajenie faktu zawarcia umowy z nowym wierzycielem. Rozwiązanie to jest chętnie wybierane przez te firmy, które obawiają się pogorszenia stosunków z partnerami biznesowymi w związku z posądzeniem o brak zaufania.

Na czym polega faktoring odwrotny?

W tym przypadku to dłużnik podpisuje umowę z faktorem. Faktoring odwrotny pozwala przedsiębiorcy wydłużyć termin spłaty zobowiązań wobec dostawców. Kontrahenci otrzymują zapłatę od faktora, zgodnie z terminem płatności na fakturze z odroczoną płatnością. Przedsiębiorca korzystający z usługi faktoringu odwrotnego staje się odtąd dłużnikiem firmy faktoringowej. Dzięki temu zyskuje dodatkowy czas na uregulowanie płatności za fakturę, zwykle 1-2 miesiące. Wiąże się to z koniecznością zapłacenia prowizji.

Ile kosztuje faktoring? Koszty związane z realizacją usługi

Przedsiębiorca korzystający z usługi faktoringu powinien być przygotowany na poniesienie szeregu kosztów. Ich wysokość będzie uzależniona zwłaszcza od tego, na jaki rodzaj faktoringu się zdecyduje, a także od kwoty długu, wartości limitu czy liczby kontrahentów. Zazwyczaj naliczana jest prowizja przygotowawcza, którą firma faktoringowa pobiera za sporządzenie umowy oraz dokonanie analizy wiarygodności faktoranta. Prowizja operacyjna przysługuje natomiast w związku z obsługą wierzytelności i jej wartość zależy od kwoty na fakturze. W przypadku pełnego faktoringu, może również zostać naliczona prowizja za przejęcie ryzyka niewypłacalności. Przedsiębiorca musi się również liczyć z kosztami w postaci comiesięcznych odsetek, naliczanych od kwoty udzielonego przez firmę faktoringową finansowania. Im dłuższy jest jego okres, tym wyższe koszty poniesie przedsiębiorca. Faktor może go również obciążyć kosztami windykacji, jeżeli dłużnik nie opłaci faktury w terminie.

Zalety faktoringu

Główną zaletą faktoringu jest możliwość utrzymania płynności finansowej firmy. Przedsiębiorca uzyskuje szybki dostęp do zamrożonych środków. Dzięki temu może pokrywać bieżące koszty prowadzenia działalności (np. podatek dochodowy, VAT, ZUS), wypłacać wynagrodzenia pracownikom, a także regulować zobowiązania wobec kontrahentów. W efekcie ograniczone jest ryzyko bankructwa firmy czy utraty wiarygodności. Uzyskane finansowanie, w przeciwieństwie do bankowego kredytu, można przeznaczyć na dowolny cel – również na inwestycje. Faktoring działa mobilizująco na kontrahentów, którzy po otrzymaniu informacji o przejęciu wierzytelności przez faktora szybciej regulują zobowiązania.

Faktoring przyczynia się również do wzrostu konkurencyjności firm, ponieważ mogą one oferować kontrahentom długie terminy płatności za faktury. Przewagę nad pozostałymi przedsiębiorstwami z branży można uzyskać również dzięki zrealizowanym inwestycjom. Często pomagają one ograniczyć koszty działalności, a zarazem zwiększyć wydajność pracy. Dzięki temu firma może sobie pozwolić na obniżenie cen. Przedsiębiorca wywiązujący się na czas z zobowiązań wobec kontrahentów zyskuje ponadto większe szanse otrzymania rabatów.

Pozostałe zalety faktoringu to m.in.:

• uproszczone procedury uzyskania finansowania – zwykle w celu zabezpieczenia niezbędne jest jedynie dokonanie cesji wierzytelności na podstawie faktur,
  
• możliwość przeniesienia na faktora odpowiedzialności za brak wypłacalności dłużnika,
  
• brak konieczności odnawiania umowy faktoringu – jest ona zwykle podpisywana na czas nieokreślony,
  
• możliwość wliczenia opłat za usługę faktoringu w koszty firmy i odliczenia od podatku,
  
• szansa uzyskania finansowania również w przypadku braku posiadania zdolności kredytowej – firmy faktoringowe jej nie analizują,
  
• wysoki maksymalny limit finansowania.
  

Co jeszcze warto wiedzieć o faktoringu?

Przed zawarciem umowy warto być świadomym, że faktoring wiąże się z prowizjami i odsetkami pobieranymi przez firmy faktoringowe. Istotną kwestię stanowi także ryzyko pogorszenia relacji z kontrahentami i w efekcie zerwania współpracy. Mogą oni potraktować sprzedaż wierzytelności faktorowi jako brak zaufania lub sygnał, że kondycja finansowa dotychczasowego partnera biznesowego ulega osłabieniu.

Pozostałe ograniczenia faktoringu to np.:

• objęcie faktoringiem jedynie nieprzeterminowanych faktur,
  
• utrudniony dostęp dla nowo powstałych firm – aby skorzystać z faktoringu, zazwyczaj konieczna jest co najmniej roczna obecność na rynku.

Faktoring to zatem warte rozważenia rozwiązanie dla tych przedsiębiorców, którzy wystawiają swoim kontrahentom faktury z odroczonym terminem płatności. Pozwala utrzymać płynność finansową, a tym samym uniknąć ryzyka bankructwa czy utraty wiarygodności firmy. Mobilizuje kontrahentów do szybszego regulowania zobowiązań, a także stwarza możliwości uzyskania przewagi konkurencyjnej.